در شب هاي پر برکت ماه رمضان علما، فضلا، طلاب حوزه علميه، شخصيت هاي گوناگون وعموم مؤمنان به ديدار آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي در شهر مقدس قم مي روند. طي اين ديدارها گفتگوهاي پر بهايي پيرامون مباحث علمي، فقهي، فرهنگي وتاريخي صورت مي گيرد که حاوي نکات ارزشمند بسياري است ومرجع عاليقدر نيز رهنمودها وسفارش هايي ايراد مي فرمايند.

بسم الله الرحمن الرحيم

در جلسه امشب جمعي از علماي اعلام وفضلاي حوزه از جمله آيت الله گرامي دام ظله وحجت الاسلام والمسلمين سيد حسين شاهرودي دامت برکاته حضور داشتند وآيت الله العظمي سيد صادق شيرازي بحثي را که در شب هاي پيشين مطرح کرده بودند مجدداً مطرح ومورد مناقشه قرار دادند. محور اين بحث همچنان که در شب هاي پيش بدان اشاره شد روايت زير است: «عن زرارة وأبي بصير جميعاً قالا: سألنا أبا جعفرٍ عليه السلام عن الرجلِ أتي أهله في شهر رمضان أو أتي أهله وهو محرمٌ وهو لا يري إلا أن ذلک حلالٌ له قال: ليس عليه شيءٌ؛(1) از امام باقر عليه السلام درباره مردي سؤال شد که در ماه رمضان يا در حال احرام با اين تصور که چنين کاري رواست، با همسرش نزديکي مي کند. حضرت در پاسخ فرمودند: بر او چيزي نيست».

مرجع عالي قدر در ادامه افزودند: برخي از علما در قبال اين آيه سکوت اختيار کرده اند وبرخي نيز بدان عمل ننموده اند وتمسک به اطلاقات کرده اند. اين در حالي است که در روايات مربوط به ناسي (فراموشکار) نيز ما با تعابيري چون «ليس علي شيءٌ» و«لا عليه شيءٌ» که در همين روايت به کار رفته مواجه مي باشيم. اين روايات در حقيقت اطلاقات باب روزه وحج را تخصيص مي کند. به همين سان بسياري از تخصيصات در مباحث حج نيز آمده است.

ايشان خاطرنشان کردند: پس از مراجعه به برخي از تعليقات عروه مشاهده کردم که شيخ محمد حسين کاشف الغطاء رحمة الله عليه در اين باره فرموده است: بعيد نيست که در اين حالت روزه چنين شخصي باطل نباشد.

در اين نشست همچنين سؤال شد: شخصي که خانه اي را اجاره نموده ومبلغي ـ مثلاً ـ چهار ميليون تومان را به عنوان رهن نزد صاحب خانه نهاده است پس از تمام شدن مدت اجاره وپس گرفتن اين مبلغ، آيا به آن خمس تعلق مي گيرد يا خير؟

ايشان در پاسخ فرمودند: بايد خمس آن پول را بپردازد؛ زيرا آن مال فعلاً در دست اوست ونيازي به آن پول براي اجاره کردن خانه اي ديگر ندارد. بنابراين اين مال از مؤونه (خرج) او به حساب نمي آيد. آنچه از تعبير مؤونه به ذهن متبادر مي شود مالي است که براي نيازهاي ضروري مصرف مي شود.

همچنين از معظم له سؤال شد: شخصي به قصد بيش از ده روز به سفر مي رود ولذا روزه مي گيرد ونمازهايش را طي سفر تمام مي خواند. اما در اثناي سفر نيّتش تغيير مي کند وتصميم مي گيرد ده روز يا کمتر بماند. وظيفه او نسبت به نمازها وروزه هايش در ايام باقيمانده از سفر چيست؟

ايشان پاسخ دادند: نمازهايش را بايد همچنان تمام بخواند، اما در خصوص روزه بايد در بقيه روزهاي باقيمانده افطار کند.

ايشان در تصريح سخنان خود فرمودند: ما قاعده اي کلي داريم که مي گويد: «کلما قصّرت أفطرت، وکلما أفطرت قصرت؛ هرگاه نماز شکسته باشد، شخص افطار مي کند وهرگاه وظيفه شخص افطار باشد، نمازش هم شکسته خواهد بود»، ولي مسئله اي که بيان شد از معدود استثنائات اين قاعده کلي است.

1. وسائل الشيعه، ج13، ص109 (2ـ باب أن المحرم إذا جامع ناسياً أو...).