تنظيم قانون اساسي حق انحصاري ملت عراق است.
وحدت، کثرت گرايي و چند صدايي، شورا، عدالت، احسان و آزادي مباني استراتژيکي هستند که بايد در قانون اساسي جديد عراق لحاظ شوند.  
به مناسبت آغاز پژوهش و تحقيق درباره قانون اساسي جديد عراق، مؤسسه بين المللي آيت الله شيرازي (واشنگتن) نامه سرگشاده اي را خطاب به ملت عراق صادر کرد و در آن تمامي مردم را به هشياري و دقت در اين موضوع حساس و سرنوشت ساز و مهم فراخواند.
 قانون اساسي جديد تضميني است بسيار مؤکد در بازسازي عراق نو و به دور از استبداد، وحشت، نظام خود محوري، کشتار، جنگ، بيهودگي، ستم و اجحاف.
همچنين در اين نامه از مردم عراق خواسته شده است که خود هيئت تنظيم پيش نويس قانون اساسي را تشکيل دهند و در آن ارزش ها و مباني اي را که بدان ايمان دارند جاي دهند و آنها را به عنوان اصول بسيار حساس و استراتژيک که نظام حکومتي جديد بر آن ها استوار مي شود، بدانند.
متن اين نامه بدين شرح است:
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدالله رب العالمين والصلاة والسلام علي محمد وآله الطيبين الطاهرين.
قال الله العظيم في کتابه الکريم: «وامرهم شوري بينهم» صدق الله علي العظيم.
پس از آنکه خداي سبحان بر ملت مسلمان و صبور عراق منّت نهاد و آنان را از بي رحم ترين نظام استبدادي و ديکتاتوريِ حزب متلاشي بعث، رهانيد، اينک مردم عراق به کار تنظيم و نگارش پيش نويس قانون اساسي عراق جديد مشغول اند؛ عراقي که از استبداد و ديکتاتوري و بازي کودتاهاي نظامي و جنگ هاي بيهوده و کشتار بي رويه و نابودي و خفه کردن فريادهاي حق طلبانه و تبعيد و ترور عالمان دين و فقيهان و انديشمندان و توان هاي بالقوه مردمي و نابودي مؤسسه هاي علمي و پژوهشي، به لطف خداي سبحان رهايي يافت.
بي شک اولين صاحب حق در تنظيم قانون اساسي عراق ، خود مردم عراق اند. به منظور تنظيم مواد منسجم و مورد نياز ملت مظلوم عراق، اولاً: ضروري است که گروهي از علما و فقها و دانشگاهيان متخصص، به انتخاب مردم تدوين قانون اساسي را بعهده گيرند و پيش از تصويب نهايي آن را بر ملت عرضه کنند تا مورد بررسي و مطالعه دقيق قرار گيرد.
 تدوين پيش نويس قانون اساسي جديد، مراحل تاريخي نويني را ترسيم ميکند که در تاريخ کشور عراق نقطه عطف مهمي به شمار مي آيد و حق مسلم و انحصاري مردم عراق است که قانون اساسي کشور خود را، خود، وبراي استفاده خود بنويسند.
دهه هاي وحشت و ديکتاتوري و نظام خود محور و نابودگر پيشين به مردم عراق تجارب گران بها و سترگي را آموزش داده است که نميتوان از آنها چشم پوشيد، آن هم هنگامي که قانون اساسي جديد در حال تنظيم و نگارش است. بي ترديد بايد از آن تجربه هاي بزرگ استفاده کرد تا براي مردم شريف عراق حال و آينده اي بهتر و درخشان تر آنهم برپايه وحدت و يکدلي، چند صدايي و کثرت گرايي، برادري، آزادي، شورا، توسعه روز افزون، رفاه عمومي، مساوات و برابري اجتماعي، قدر دانستن فرصت هاي طلايي و همکاري و پشتيباني اجتماعي، باز آفريني کرد.
احياگر و مجدّد ثاني، مرجع راحل حضرت آيت الله العظمي سيد محمد حسيني شيرازي (قدس الله نفس الزکيه) در جاي جاي انبوه آثار مکتوب خود مباني استراتژيک مهم ذيل را آشکار و مستدل بيان نموده است؛ مباني استوارمندي که ضامن قطعي و حقيقي بازسازي عراق نو و کاملاً متضاد با نظام پوشالين پيشين مي باشد. وما اميدواريم که عراقيان غيور اين مباني را به ديده اعتبار و تأمل بنگرند و خود کمر همت به تدوين پيش نويس قانون اساسي جديد کشورشان بر بندند.
 اکنون به برخي از آن مباني و اصول ساختاري و استراژيک اشاره ميشود:
? بايد اکثريت، حاکم مطلق در عراق نوين باشد، اگر چه بايد کليه حقوق اقليت نيز رعايت شود. اکثريت، بارها بيشترين نقش را در رهايي عراق در قرن پيشين داشته اند؛ يک بار در انقلاب 1920 و بار ديگر در جنگ داخلي دوم که علماي دين فتواي اخراج استعمارگران را از حبانيه( منطقه اي دربين بغدادو فلوجه) صادر کردند و تمامي ملت مسلمان عراق براي اخراج آنان از کشور عراق به پا خاستند وسومين بار زماني که  جريان کفر گراييِ پيش آمده بود که منابع تاريخي تمامي اين رويدادها را به تفصيل بيان کرده است.
خداي متعال فرمود: «وامرهم شوري بينهم؛ و کارهايشان به صورت رايزني و مشورت ميان خود حل و فصل ميشود.» ونيز فرمود: «وشاورهم في الامر؛ و در کارها با مردم مشورت کن.» و در حديث شريف آمده است: «لا يتوي حق امري مسلم؛ حق هيچ  مسلماني پامال نشود.»
? ضروري است که دولت، مؤسسات قانوني را پشتيباني کند تا به گروه ها، انجمن ها و احزابي که با اسلام دشمني ندارند در چارچوب مصالح ملت از آزادي هاي مشروع برخوردار شوند. همچنين مي بايست انتخاب سراسري به معني واقعي کلمه آزادانه برگزار شود و نيز بايد به نشريات و رسانه هاي گروهي و ساير وسايل اطلاع رساني تمامي اصناف جامعه اعم از فرهنگيان و کارگران و کشاورزان و ... اين آزادي حقيقي که حق مسلم آنان است، باز گردد. همانگونه که درباره زن نيز بايد کرامت و آزادي آن حفظ شود که البته بايد تمامي اينها در چارچوب آموزه هاي اسلامي و ارزش هاي انساني تحقق يابد که خداي متعال فرموده است: «لا اکراه في الدين؛ در پذيرش دين اجباري نيست.» ونيز فرمود: « و يضع عنهم اصرهم والاغلال التي کانت عليهم؛ و بار سنگين شان را از آنها بر گيرد و نيز بندهايي که بر آنها سنگيني ميکرد.» وفرموده اميرمؤمنان علي بن ابيطالب (عليه السلام) که فرمود:«لا تکن عبد غيرک وقد جعلک الله حراً؛ بنده ديگران مباش در حاليکه خدا تو را آزاد آفريده است.»
? پرهيز از خشونت و تحقق مدارا، شاهراه گسترده و فراگيري است که بايد در داخل و خارج عراق، چنان که خداي سبحان فرموده است: «ادخلوا في السلم کافة؛ همگي به صلح و سلامتي درآييد.» که البته سلم و مدارا اصل و اساس است و استفاده از خشونت از امور استثنايي است .
? بايد حقوق بشر بادقتي تمام - آن گونه که اسلام آن تقرير فرموده است و از حقوق بشري متداولي که در برخي کشورها بدان عمل مي شود برتر است - رعايت گردد. پس هيچ اعدامي تحقق نمي يابد مگر آنکه مجلس شوراي فقها و مراجع به صورت کلي يا جزئي بدان حکم نمايند. گر چه در صورت بروز اختلاف ميان آنان بايد به قاعده «الحدود تدرأ الشبهات؛ حدود، شبه ها را زايل ميکنند.» روي آورد. همچنين بايد تعداد زندانيان به حداقل ممکن برسد حتي کمتر از استانداردي که امرو ز بدان عمل ميکنند. و نيز بايد از إعمال انواع شکنجه و مصادره اموال خودداري شود. و درباره گذشته اشخاص به آيه شريفه: «عفي الله عما سلف؛ خدا از کارهاي گذشته، گذشت کرده است.» عمل شود همان گونه که رسول اکرم (صلي الله عليه وآله وسلم) از مردم مکه و غيرآنان گذشت نموده استو فرمود: «اذهبوا فانتم الطلقاء؛ برويد که شما آزاد شدگانيد.» و همان گونه که اميرمؤمنان علي (عليه السلام) نيز انجام داده اند و اين موضوع را فرمايش امام رضا (عليه السلام) که فرمود:«الاسلام يجبّ ما قبله؛ اسلام مسائل پيش از خود را ميپوشاند.»تأييد ميکند که به کاربردن حديث «جُب» درباره مسلمانان سزاوارتر و ضروري تر از به کار بردن آن نسبت به ديگران است.
? کُردها و ترکمن ها (ترک ها) و مانند آنان به صورت کامل حق مشارکت در نظام آينده را در تمامي عرصه هاي حکومتي و مردمي دارند که خداي متعال فرموده است: «يا ايها الناس انا خلقناکم من ذکر وانثي وجعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقاکم؛ اي مردم، ما شما را از يک مرد و يک زن آفريده ايم و شما را قبيله قبيله و گروه گروه ساختيم تا شناخته شويد گرامي ترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست.»
و رسول اکرم (صلي الله عليه وآله وسلم) فرموده اند: «لا فضل لعربي علي اعجمي ولا احمر علي اسود الا بالتقوي؛ هيچ عربي بر عجمي و سرخ رو بر سياه رويي برتر و فضل ندارد مگر با پرهيزگاري.»
? ضروري است که دولت آينده، سياست هم پيماني و دوستي با ساير کشورها را در چارچوب مصالح ملي انجام دهد، همان گونه که رسول اکرم (صلي الله عليه وآله وسلم) باساير گروه هاي غير اسلامي و حتي مشرکان انجام داده است.
? مرجع نهايي در قانون اساسي عراق جديد و ترسيم سياست عمومي و خطوط و محورهاي آن، پارلمان منتخب ملت عراق است؛ پارلماني که با انتخابات صحيح و سالم تشکيل يافته و با اعتماد علماي اعلام پيش ميرود و دولت در برابر اين پارلمان مسئول و پاسخگو ميباشد همان گونه که بودجه سالانه در صحن اين پارلمان، پس از بحث و بررسي، تصويب ميشود و بايد در ايجاد زير بناي تربيت، آموزش، بهداشت، توسعه، امنيت اجتماعي و ... بودجه را به کار ببرد که اين ها موضوعات اساسي و مورد نياز يک زندگي کرامت مند و آزاد است.
? تلاش جدي و مستمر براي احياي مجموعه قوانين زيستي که اسلام بدان ها امر فرموده و سنت پيامبر و سيرت امامان عليهم السلام آنها را تثبيت نموده اند. از آن جمله:
قوانين «بيت المال»، «تسلط مردم بر اموال و جان و حقوق خود»، «هر که پيش از ساير مسلمانان چيزي را به دست آورد، از آن اوست»، «زمين از آن خداست و هرکه آن را بازسازي کند.» وغيره.
پس قانون «بيت المال» نيازِ نيازمند را برآورده و رفاه ملت را تأمين ميکند و مازاد آن بر تمامي مردم تقسيم ميشود.
قانون «تسلط مردم بر اموال و جان و حقوق خود» آزاديهاي گسترده را - که تمامي طبقات اجتماعي را راضي نگه ميدارد و فرصت کسب حقوق و بروز خلاقيت را به آنان ميدهد - به آنها ميبخشد. اين طبيعت آدمي است که سروري ديگران را بر خود نميپسندد، لذا چنانچه دريابد که نظام حاکم فرصت بهره وري از جسم و مال وي را – مگر در امور حرام- به وي ميدهد، طبعاً از آن نظام حکومتي خشنود ميشود و با آن همکاري مينمايد.
و اين دليل اساسي بقاي حکومت هاي مردم سالارانه و ماندگاري آنها و برخورداري از ثروت هاي انبوه و کلان است در حالي که ساير نظام هاي حکومتي مانند حکومت هاي استبدادي با شيوه هايي اندوه بار و با ريختن خون هاي بيگناهان، سقوط ميکنند همانگونه که اينک در عراق شاهد آن هستيم زيرا ملت را فقير و ذليل نگه ميدارند به طوري که براي تأمين نيازهاي ضروري خود راهي نمييابند.
قانون «هر که پيش از ساير مسلمانان چيزي را به دست آورد از آن اوست» به آدمي حق بهره وري از تمامي نعمت هاي زمين در چارچوب آيه: «خلق لکم ما فيالأرض جميعا؛ تمام آنچه در زمين است براي شما آفريده است.» ميبخشد. اين قانون با قانون ديگرِ «زمين از آن خداست و هر که آن را بازسازي کند.» ضميمه شده است و براي انسانِ دارايِ توانِ کار و تلاش، امکان برآوردن نيازها را ميآورد و در کنار قانون «بيت المال» حتي  انسان هاي ناتوان نيز امکان زندگي رفاه آميز را به دست ميآورند.
? از ضرورت هاي آشکار در بازسازي عراق جديد بهره وري از تخصص ها در اداره کشور است زيرا کارهاي تکنولوژيکي به دو مسئله مهم امانت داري و تخصص نياز دارد چنانکه در قرآن از زبان پيامبر خدا حضرت يوسف (عليه السلام) چنين آمده است: «إنّي حفيظ عليم؛ من امانت دار توانايي هستم.»
اما ملاحظه تعهدِ صرف و توجه به آن بدون توجه به تخصص و کارائي عملي، کارها را پيچيده تر ميکنند بدين معناکه اگرکشور به دست غير متخصصان بيفتد خطاهاي بزرگ و فراواني بدنبال خواهد داشت که عراق نوين از آنها بينياز است.
? در خصوص اقليت ها بايد گفت: دولت آينده عراق نوين بايد با اقليت ها مسالمت آميز باشد، خواه اين اقليت ها ديني باشند يا غيرآن .همانگونه که رسول خدا (صلي الله عليه وآله وسلم) نسبت به مشرکان نمود. ايشان در مکه هيچ کس را مجبور به پذيرش دين اسلام نميکرد با آنکه بسياري از آنان حتي بعد از فتح مکه مشرک مانداند. لذا اقليت هادر پذيرش سيستم قضائي دولت اسلامي يا قضاوت دين خود ،آزاد ميباشند.
? زمام داران نظام حکومتي در عراق نوين در نهايت خردمندي و هنرمندي با تمامي کشورها اعم از همسايگان و ساير کشورها خواه مسلمان باشند يا غير مسلمان به تعامل بپردازند زيرا از مهم ترين مسائل در بازسازي عراق نوين حفظ حُسن همجواري است و اين بايد به بهترين صورت ممکن انجام شود که خداي متعال فرمود: «وأمر قومک يأخوذوا بأحسنها؛ به ياران خود دستور ده که به بهترين شيوه عمل کنند (همسايگي)».
? همچنين بايد در قانون اساسي نوين مسائل اقتصاد و توسعه و خودکفائي و کاهش سرانه بيکاري و اصلاح نظام اداري و تأمين نيازهاي اساسي براي تمام شهروندان و مبارزه با فساد و اصلاح اجتماعي و گسترش عدالت و مساوات با نگرش دقيق و توجه خاص تدارک ديده شود، چرا که اصلاح تمامي خرابيهاي نظام پوشالين پيشين از مهم ترين وظايف نظام حاکم جديد که سازمان ها و مباني و خواستگاه هائي مغاير با تشکيلات نظام گذشته و مباني آن دارد، ميباشد.
خداي سبحان را مسئلت داريم که تمامي کوشندگان و مخلصان را در امر بازسازي عراق نوين توفيق دهد تا امت در نعمت، رفاه، آزادي، امنيت و برادري زندگي کنند.
والحمد لله رب العالمين والسلام عليکم ورحمة الله وبرکاته
مؤسسه بين المللي حضرت آية الله العظمي شيرازي
ايالات متحده آمريکا – واشنگتن
22/8/2003 سيد مرتضي شيرازي