مرجع عالیقدرشیعیان جهان، حضرت آیت الله العظمی حاج سید صادق حسینی شیرازی مدظله العالی، در جمع علما و فضلا، در پاسخ به سؤالی درباره مسأله قبله، مطاف و طواف در مطاف جدید ضمن تبیین و پاسخ این مسأله، فرمودند: قبله و مطاف از اعماق زمین تا بلندای آسمان است.

مشروح بیانات مرجع عالیقدر در پاسخ به این سوال بدین شرح می باشد:

... بی هیچ اشکالی، قبله همان فضایی بوده که کعبه در آن ساخته شده است و از تخوم ارض (اعماق زمین) تا عنان سماء (بلندای آسمان) را دربر می گیرد، این تعبیری است که در «جلد 7 صفحه 320 از کتاب: جواهر الکلام و نیز در کتاب: العروة الوثقی، مبحث قبله، قبل از مسأله ی «1» بیان شده و هیچ کدام از آقایان فقهایی که بر عروه حاشیه دارند این مسأله را حاشیه نفرمودند.

از جمله اموری که بر قبله بودن کعبه تا بلندای آسمان دلالت دارد، موثقه ی عبدالله بن سنان از امام صادق علیه السلام است که می گوید: «مردی پرسشگرانه به امام علیه السلام عرض کرد: نماز عصر را بر قله کوه ابوقبیس گذاردم، آیا نمازم در حالی که کعبه در پایین سطحی که من قرار داشتم ، قرار داشت، مُجزی بوده و کفایت می کند؟ امام علیه السلام در جواب او فرمودند: آری، به تحقیق که کعبه از زمین تا آسمان قبله است» ـ وسائل الشیعه، کتاب الصلاة، ابواب القبله، باب18، حدیث1 ـ.

شاهد: این است که امام صادق علیه السلام در این موثقه و احادیث شریف دیگری مانند آن فرموده اند: «إنها قبلة من موضعها إلی السماء؛ محققاً کعبه از زمین تا آسمان قبله است» این فرمایش دائره و دامنه ی آنچه را که رو به قبله و پشت به قبله بودن در آن واجب، مستحب، حرام و مکروه است، توسعه می دهد، مانند: تذکیه و ذبح حیوان، نحر شتر، دفن مردگان، مطلق نشستن که رو به قبله بودنش مستحب باشد، قضای حاجت که رو به قبله و پشت به قبله بودنش حرام است و همبستر شدن که رو به قبله بودنش مکروه و جز آن.

بنابر این ادلّه، ظهور در این دارد که خودِ قبله، مطاف است، بلکه برای کاونده ی در روایات شریفه روشن می شود که کعبه، قبله، بیت: خانه ی خدا و مطاف شرعاً یکی است، پس کعبه خود مطاف بوده و هر دو: کعبه و مطاف خودِ قبله است و هر سه: کعبه، مطاف و قبله خودِ بیت: خانه ی خدا است.

شاهد این مطلب: موثقه ی اسحاق بن عمار از امام صادق علیه السلام است که حضرت در آن فرمودند: «پدرم می فرمود: هرکه هفت بار گِردِ این خانه طواف کند و در هر جای مسجد که بخواهد دو رکعت نماز گزارد، شش هزار حسنه خدای متعال برای او ثبت فرماید...» ـ وسائل الشیعه، کتاب الحج، ابواب الطواف، باب73، حدیث2 ـ.

ظاهر این موثقه آن است که قبله ی نماز همان مطاف بوده و هر دو: قبله و مطاف در این جا بیت: خانه ی خدا می باشد.

و نیز صحیحه ی معاویة بن عمار از امام صادق علیه السلام است که حضرت در آن فرمودند: «خدای ـ تبارک و تعالی ـ یکصد و بیست رحمت پیرامون کعبه قرار داده است که شصت رحمت آن برای طواف کنندگان، چهل رحمت برای نمازگزاران و بیست رحمت برای نظاره گران کعبه است» ـ وسائل الشیعه، کتاب الحج، ابواب الطواف، باب9، حدیث2 ـ.

ظاهر این صحیحه آن است که مطاف همان قبله ی نماز است که کعبه می باشد.

و همچنین حدیثی از امام صادق علیه السلام روایت شده است که حضرت در آن فرموده اند: «مکان و محل کعبه در مرتفعی از زمین قرار داشت... ـ سپس خدای متعال خطاب به حضرت آدم فرمودند: ـ این مکان و محل حرم من در زمین است و بر تو قرار دادم که گرد آن طواف کنی» ـ وسائل الشیعه، کتاب الحج، ابواب الطواف، باب4، حدیث7 ـ.

و نیز حدیثی از امام کاظم علیه السلام روایت شده است که حضرت در آن فرمودند: «رسول خدا صلی الله علیه وآله گرد کعبه طواف کردند»(وسائل الشیعه، کتاب الحج، ابواب الطواف، باب12، حدیث5).

و باز هم در حدیثی آمده است: «هنگامی که طواف گرد کعبه را بر امام صادق علیه السلام خرده گرفتند، ایشان فرمودند: و این، خانه ای است که خدای متعال بندگان خود را به وسیله ی آن به بندگی خویش واداشت... و آن را جایگاه پیامبران خود و قبله ی نمازگزاران به سوی آن قرار داد» ـ وسائل الشیعه، کتاب الصلاة، ابواب القبله، باب2، حدیث5 ـ.

و نیز از امام صادق علیه السلام روایتی نقل شده است: «درباره ی شخصی که گرد بیت: خانه ی خدا طواف می کرد و به ذهنش خطور می کرد که وارد کعبه شود...» ـ وسائل الشیعه، کتاب الحج، ابواب الطواف، باب41، حدیث1 ـ.

و همچنین روایات متواتر دیگری که در این زمینه وجود دارد. پس بنابر «قیاس مساوات» هر یک از این چهار مورد: بیت، کعبه، قبله و مطاف. موضوع واحدی است که احکام هریک بر دیگری مترتب می شود. این از یک جهت و از جهت دیگری می بینیم روایات مستفیضه، بلکه از نظر معنی متواتر، بر این امر دلالت دارد که ارتفاع دیوارهای کعبه در زمان حضرت آدم علیه السلام فقط هفت ذراع و در زمان حضرت ابراهیم الخلیل علیه السلام نُه ذراع و همچنین در روزگار رسول خدا صلی الله علیه وآله نُه ذراع بوده است. ابن زبیر ارتفاع آن را هجده ذراع کرد و حجاج ثقفی آن را 27 ذراع ساخت.

مطلب آخر در مصادر ذیل ملاحظه گردد: وسائل الشیعه، کتاب الحج، ابواب مقدمات الطواف، باب11، حدیث7؛ و نیز همین مصدر به نقل از: علی بن ابراهیم با سندهای مختلف، حدیث 10و14؛ و همچنین مستدرک الوسائل، کتاب الحج، ابواب مقدمات الطواف، باب12، حدیث4 و جز آن، والله العالم.