پیامبر خدا صلی الله علیه وآله بعد از منصوب کردن امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام در روز عید غدیر خم به مقام امامت، دو دعا و دو نفرین نموده و فرمودند: «اللهم وال من والاه، وعاد من عاداه، وانصر من نصره، واخذل من خذله؛ بار خداوندا، هر کس او (علی) را دوست دارد، دوستش بدار و هر که با او دشمن است [با تمام قدرتت] دشمن بدار و هرکس او را یاری کند، یارش اش کن و هرکس تنهایش گذارد (به یاریش نشتابد) تنهایش گذار».

یاری باید از سوی همگان، یعنی مرد و زن، خرد و کلان، دارا و بی نوا، عالم و جاهل، فردی و گروهی و به هر وسیله باشد. یاری نمودن طریق دارد که گاه با جان و زمانی با قلم و دیگر وقت، با مال و زمانی هم با تشویق است و البته در تمام این موارد، امتحان بزرگ الهی در کار است که با محک وجود امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام صورت می گیرد و عدّه ای به سبب یاری آن حضرت در دنیا و آخرت سعادتمند هستند و عدّه ای دیگر به سبب وانهادن ایشان تیره بخت و شقاوت زده می شوند. دو دعا و دو نفرین رسول مکرم اسلام صلی الله علیه وآله نیز بخشی از همین آزمون بزرگ الهی است.

یاری کردن با جان

جناب ابوذر یکی از مصادیق «یاری دادن با جان» بود. چنان که در تاریخ نوشته اند وی از گرسنگی جان سپرد. این مطلب شایسته ی تأمل است، چراکه ممکن است انسان بر اثر تشنگی طی چند ساعت بمیرد، اما گرسنگی مقوله ای دیگر است، زیرا انسان را نه فوری که به تدریج و با زجر و شکنجه می کشد.

چرا جناب ابوذر که از سابقان اولین بود و در ابتدای علنی شدن اسلام در مکه ی مکرمه ایمان آورد و از اسلام و پیامبر دفاع کرد و هزاران تن به وسیله ی او مسلمان شدند، در روزگاری که به دروغ و ناروا آن را «روزگار خلافت راشده» خوانده اند می بایست با آن وضعیت بمیرد؟ به راستی چه رشد و راهیافتگی در این دوره دیده شده و این چگونگی جانشینیِ رسول خدا صلی الله علیه وآله است؟ مگر نه این که خلیفه ی پیامبر خدا صلی الله علیه وآله باید نماد و تجلی آن حضرت باشد و نه انعکاس دهنده ی ظلم و ظالم؟

در دورانی که به دروغ و به باطل تا به امروز دوره ی خلافت راشده خوانده می شود، ابوذر با جان خود از امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام دفاع کرد.

یاری کردن با زبان

یاری به زبان نیز وسیله دیگری است که یکی از مصادیق آن در روزگاری نه چندان دور مرحوم آیت الله سید مهدی قزوینی رضوان الله تعالی علیه بود. ایشان همدرسی مرحوم شیخ انصاری بودند و در سال 1300 قمری فوت کردند. مرحوم حاجی نوری در خاتمه ی کتاب مستدرک الوسائل خود به مناسبت مباحث رجالی قدری از احوالات علما را نقل کرده است. وی که مرحوم سید مهدی قزوینی را درک کرده بود، در خاتمه ی مستدرک خود نوشته است: «سید مهدی قزوینی بر آن شد تا کسانی را که خود را مسلمان می خوانند، اما از سر نادانی از اهل بیت علیهم السلام منحرف شده اند، در مسیر اهل بیت علیهم السلام قرار دهد و عمری را در این راه صرف کرد. وقتی که او از دنیا رفت یکصد هزار تن به واسطه زحمات او شیعه شده بودند».

این کار سید قزوینی، مصداق نصرت امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام بود در حالی که در آن روزگار امکاناتی مثل امکانات امروز در اختیار نداشت. خوب است اندکی فکر کرده، ببینیم خود در این زمینه چه کاری انجام داده ایم.

یاری کردن با قلم

یکی از مصادیق نصرت با قلم، مرحوم علامه امینی بودند. در سال1381 قمری به زیارت حضرت زینب و حضرت رقیه سلام الله علیهما مشرف شدم. در آن جا کتابخانه ای وجود داشت که گفته می شد یازده هزار نسخه کتاب خطی دارد که بیش از سه هزار نسخه ی آن منحصر به فرد است. مرحوم امینی در نزدیک حرم حضرت رقیه سلام الله علیها اتاقی کرایه کرده بودند. گفته شد که ایشان چهار ماه در آن جا ماندند.

مدیر کتابخانه برای من و دو تن که همراه من بودند نقل کرد که علامه امینی از مسئولان بالاتر کتابخانه اجازه گرفته که برای مطالعه و تحقیق وارد کتابخانه شود و در آن مدتی از شب و روز را بگذراند تا کتاب گرانسنگ الغدیر خود را پر بارتر و کامل کند.

مدیر کتابخانه می گفت: هجده ساعت از شبانه روز را در کتابخانه می گذراند و تنها شش ساعت برای استراحت به خانه می رود.

او می گفت: هر گاه به منظور آوردن کتاب برای مراجعان به مخزن کتابخانه می رفتم او را در حال مطالعه می دیدم و تنها برای تجدید وضو از کتابخانه خارج می شد و برای تجدید قوا گاهی خرده خشکباری می خورد، اما از استراحت خبری نیست.

این، یاری با قلم است. مرحوم علامه امینی هم جوان بودند، روزی هم مثل ما شدند و در نهایت شرایط گوناگونی داشتند و با مشکلات رو به رو بودند؛ چیزی که از زندگی انسان جدا نیست.

یاری کردن با مال

در مورد یاری با مال، موردی همانند سه مورد پیش گفته به ذهن نمی رسد، ولی لازم به یادآوری می دانم که برخورداران از نعمت های الهی چه در کشورهای اسلامی و چه در کشورهای غیر اسلامی بکوشند به تنهایی یا گروهی قمری (ماهواره ای) اختصاصی تهیه و آن را برای امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام وقف کنند تا از این رهگذر صدها کانال تلویزیونی فرهنگ امام علی علیه السلام را به جهانیان بشناساند. همگی بدانیم که چنین اقدامی نصرت همه جانبه ی از آن حضرت است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــ

(*) گزیده ای از بیانات مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی شیرازی دام ظله در درس خارج فقه ذی الحجه 1434ق.