نام اثر: الشيعة في القرآن (شيعه در قرآن)

مؤلف: مرجع عالي قدر حضرت آية الله العظمي سيد صادق شيرازي

صفحات: 123صفحه رقعي

نوبت و سال چاپ: چهارم 1426ق /2005م (چاپ اول: 1400ق /1980.)

مؤلف گرانمايه در مقدمه کتاب آورده است: آياتي روشن از قرآن کريم نقل مي شود که تفسير، تأويل و تطبيق آن درباره شيعيان اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليهم السلام است و تنها با استناد به منابع تفسيري، روايي و تاريخي عالمان اهل سنت آن را گرد آورده ام.

دو انگيزه مرا به اين کار واداشت:

نخست: براي اين که پيمان دوستي [ام] نزد اميرالمؤمنين باشد؛ همو که با دوستي اش اعمال صالح بندگان پذيرفته مي شود؛

دوم: چراغي باشد فراراه «حق نيوشي که خود به گواهي ايستد»؛(1) همان هايي که حضرت حق آنان را به صفت بندگي خود خوانده و آنان را بشارت داده است، آن جا که مي فرمايد: «...فبشرعباد. الذين يستمعون القول فيتبعون أحسنه اولئک الدين هداهم الله واولئک هم اولواالألباب؛ پس بشارت ده به آن بندگان من که: به سخن گوش فرامي دهند و بهترين آن را پيروي مي کنند، اينانند که خداي شان راه نموده و اينانند همان خردمندان».(2)

لازم به يادآوري است که بسياري از اين تفسيرها را از مصادر زير برگرفته ام:

1. شواهد التنزيل (اثر حاکم حسکاني حنفي)؛

2. ينابيع الموده (اثر حافظ، قندوزي حنفي)؛

3. غاية المرام (اثر سيد هاشم بحراني).

در مقدمه اي که ناشر بر کتاب «شيعه در قرآن» نگاشته، آمده است: در ميان عالمان، بوده و هستند کساني که با انديشه اي مبارک و مسؤلانه و برخوردار از پشتوانه اسلام اصيل در جستجوي روزنه ها و دروازه هايي هستند تا آن را پيش روي همگان بگشايند، باشد که از اين رهگذر دل صاحب دلاني از امت مرحومه (مسلمانان) فروغ گيرد و انديشه آنان در مقام کاوش و حقيقت يابي برآيد.

از ميان اين عالمان مي توان از مرجع عالي قدر حضرت آية الله العظمي سيد صادق حسيني شيرازي نام برد.

او در درياي ژرف قرآن به جستجوي گنجينه هايي پرداخت و آيه هاي مبارکي را که شأن نزول آن درباره شيعيان اهل بيت و طهارت بوده است در کتاب پيش رو (شيعه در قرآن) گردآورد.

اين اثر مبارک، يکي از مجموعه آثار آن بزرگ مرجع است که در سه دهه گذشته به نگارش درآورده است ... الشيعة في القرآن سه بار به دست چاپ سپرده شده که آخرين آن پس از سقوط رژيم ديکتاتور صدام، در کربلاي معلا بود ... باتوجه به اهميت موضوع و روان بودن کتاب، مؤسسة الإمامه (مؤسسه امامت) بر آن شد تا آن را مجدداً چاپ کند و به منظور استفاده معنوي بيشتر، در اختيار همگان بگذارد.

... از جمله آياتي که از سوي نويسنده عالي قدر در اين کتاب مورد بررسي قرار گرفته، آيه «صراط الذين أنعمت عليهم...»(3) است. معظم له در باره اين آيه آورده است: حافظ، حاکم حسکاني حنفي با اسناد خود از عبدالرحمن بن زيد بن اسلم از پدرش روايت کرده است که درباره «صراط الذين أنعمت عليهم» گفت: [آنان که خدا برخوردارشان کرده است] پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم و همراهان او و علي بن ابي طالب [عليه السلام] و شيعيان او هستند.(4)

همچنين در تفسير آيه «... فاستغفروا الله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحيماً؛ و از خدا آمرزش مي خواستند و پيامبر [نيز] براي آنان طلب آمرزش مي کرد، قطعاً خدا را توبه پذيرِ مهربان مي يافتند».(5)

آورده است: ... از ابن عساکر نقل کرد که گفت: ابوالبرکات انماطي با اسناد خود از جابربن عبدالله از پيامبر صلي الله عليه وآله وسلم نقل کرد که فرمود: «همان سان که خدا تمام نام ها را به آدم آموخت، تمام نام هاي امت مرا نيز به من آموخت و امت من که هنوز در [جهان] گِل (عالم اشباح) بودند به من نشان داده شدند ... آن گاه از خداوند براي علي عليه السلام و شيعيان او طلب آمرزش کردم».

معظم له همچنين در تفسير آيه «...وبشر الذين آمنوا أن لهم قدم صدق عند ربهم...؛(6) و به کساني که ايمان آورده اند مژده ده که براي آنان نزد پروردگارشان سابقه نيک است» به نقل از حافظ قندوزي از حافظ، ابوبکر بن مردويه از کتاب المناقب از جابربن عبدالله انصاري از رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم آورده است که فرمود: آيه «وبشر الذين...» درباره ولايت علي بن ابي طالب عليهما السلام نازل شده است.(7)

نويسنده فرزانه اين گونه بر آيه پيشين تعليقه مي زند: بنابراين، آيه فوق بر افضليت شيعيان اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليهما السلام و دوستداران آن حضرت دلالت دارد و هم آنان هستند «که براي آنان نزد پروردگارشان سابقه نيک است».

شايان توجه است که اين کتاب به زبان اردو ترجمه و منتشر شده است.

1. ق(50)، آيه 37.

2. زمر (39)، آيه 17ـ 18.

3. فاتحه (1)، آيه 7.

4. حسکاني،شواهد التنزيل (نشر از: مؤسسة الطبع النشر سال 1411ق/ 1990م.) ج 1، ص 85، ذيل سوره فاتحة الکتاب، حديث 105.

5. نساء (4)، آيه 46.

6. شواهد التنزيل، ج 1، ص 496، پاورقي شماره 2 (به نقل از: ابن عساکر، تاريخ دمشق، ج 20، ص 152).

7. قندوزي،ينابيع الموده.