مرکز توسعه و مطالعات استراتژی الفرات، از مراکز مرتبط با دفتر مرجعیت در شهر مقدس کربلا در همایش ماهیانه خود موضوع «سیاست های کاهش فقر در عراق؛ موانع گذشته و موانع فعلی» را مورد بحث و بررسی قرار داد.
در این همایش که در مرکز فرهنگی ـ رسانه ای النبأ در کربلای معلی برگزار شد، شماری از شخصیت های حقوقدان، دانشگاهی و اصحاب رسانه و همچنین هیئتی به نمایندگی از دفتر مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله حضور داشتند.
دکتر حیدر حسین آل طعمه، پژوهشگر مرکز الفرات سخنران این همایش بود که ضمن سخنانی اظهار داشت: این موضوع می تواند برجسته ترین قضایا و مسائل روزِ مرتبط با اقتصاد عراق یعنی «پدیده فقر» را بررسی کند؛ پدیده ای که می کوشد بر سیاست های دولتی انگشت بگذارد، چراکه عراق با سایر کشورهای توسعه یافته متفاوت است، زیرا کشوری دارای نفت است و ثروت های بزرگ و کلانی را در اختیار دارد.
وی افزود: از آن جا که طبیعت نظام اقتصادی بر مدیریت دولتی استوار است، دولت وظیفه دارد که ثروت کشور را به طور مساوی در اختیار تمام افراد ملت قرار دهد. بنابراین عامل نخستین و حقیقیِ رشد فقر در کشور، دولت است. از این جهت امروز توجه ها بر ارزش گذاری و بررسی سیاست های دولتی در حل مشکل «پدیده فقر» آن هم از رهگذر استراتژی متمرکز می شود که اخیراً برای حل مشکل «پدیده فقر و محرومیت در عراق» اعلان شده است.
پس از وی حجت الاسلام شیخ ناصر الاسدی به نمایندگی از سوی دفتر آیت الله العظمی شیرازی دام ظله در کربلای معلی پشت تریبون قرار گرفت و گفت: اسلام دین کامل است و برای هر مسأله و پدیده ای خدای متعال حکمی مقرر فرموده است. از جمله احکامی که به مقوله فقر پرداخته و راه حلی برای آن مقرر داشته، این آموزه رسول خدا صلی الله علیه وآله است که فرموده اند: «الأرض لله ولمن عمّرها؛ زمین از آن خداست و از آن کسی است که آن را آباد (احیا) کند».
بر اساس این آموزه زمین دو مالک دارد [خدا و کسی که آن را آباد کند]، اما چنین چیزی در روزگار ما صورت خارجی ندارد و زمین در اختیار دولت است و هیچ کس حق ندارد و مجاز نیست که از آن بهره جوید.
سپس حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی شیرازی (فرزند مرجع راحل آیت الله العظمی حاج سید محمد حسینی شیرازی قدس سره) ضمن سخنانی اظهار داشت: به نظر می رسد که اساس مشکلِ فقر و مشکلات دیگر در «شکست اقتصادی» و «استبداد اقتصادی» نهفته است. در نتیجه توانمندی های دولت محدود می شود و نمی تواند همه نیازهای شهروندان را تأمین و فراهم کند و با توجه به اینکه این بخش تمام مسئولیت اقتصادی و امور معیشتی را بر عهده دارد و این توانمندی دولت از توان همراهی و دهش آن کمتر است، لذا فقر چهره می نماید و فراگیر می شود.
وی افزود: به عنوان مثال اگر زندگی امیرمؤمنان حضرت علی علیه السلام را بررسی کنیم و واکاویم می بینیم ایشان در مدت پنج سال حکومت درگیر سه جنگ بزرگ و پیشینه بد [حکومتی] بودند، اما با برنامه حساب شده و دقیقِ اقتصادی و مدیریتی فقر را از سرزمین خود ریشه کن کردند تا آنجا که یک فقیر در گستره حکومتی آن حضرت وجود نداشت.
بنابراین مهم ترین عامل فقرزدایی «آزادی فعالیت های اقتصادی» است که باید شهروندان را از آن برخوردار کرد. در همین مورد رسول خدا صلی الله علیه وآله فرموده اند: «دعوا الناس یرزق بعضهم من بعض؛ مردم را آزاد بگذارید که به یکدیگر روزی برسانند».
واقعیت موجود این است که دولت خلاف این آموزه نبوی عمل و مردم را محدود می کند و فقر از همین روزنه پیدا می شود.
دیگر سخنران این همایش حجت الاسلام شیخ علی الرمیثی بود. وی اظهار داشت: دولت عراق باید با دادن اطمینان خاطر به بازرگانان عراقی سرمایه های آنان را جذب کشور کند و در داخل استفاده و از آن حمایت و امنیت آن را تضمین کند. روشن باشد به عنوان مثال در کشور کانادا با استفاده از سرمایه گذاری مردم خیابان و پل و در امریکا بیمارستان و مدرسه احداث می شود، ولی چنین مقوله ای در عراق وجود ندارد. از سوی دیگر ویژگی هایی وجود دارد که ممکن است عوامل فقر را پنهان کند. مثلاً رهبران کشورهای غربی از نوعی زهد و فروتنی برخوردار هستند. در برخی از کشورها نیز مؤسسه هایی وجود دارند که در راه حمایت خانواده های آسیب پذیر و ضعیف می کوشند. بر این اساس باید فرهنگ حمایت و تأمین اجتماعی رواج یابد؛ فرهنگی که در بسیاری از کشورهای نابرخوردار از درآمدهای نفتی و ثروت، قابل توجه حاکم و رایج است.
