روز چهارشنبه 17/12/84 (مصادف با هفتم صفر) به مناسبت سالگرد شهادت مظلومانه حضرت امام حسن مجتبي عليه السلام، مجلس سوگواري در بيت آيةالله العظمي شيرازي در شهر مقدس قم برگزار شد. در اين مراسم که جمع کثيري از طلاب وفضلاي حوزه، علما، سادات خاندان شيرازي ومؤمنان وشيفتگان اهل بيت عليهم السلام شرکت کردند، خطباي ارجمند حجج اسلام ومسلمين آقايان: يثربي وتهراني به ايراد سخنراني وبيان بخش هايي از زندگاني پرافتخار امام حسن مجتبي عليه السلام ومصائبي که متوجه آن حضرت شد پرداختند.

برخي از محورهاي مطرح شده در بيانات سخنران اول، حجةالاسلام والمسلمين يثربي چنين بود:

1. رسول خدا صلّي الله عليه وآله بارها فضائل امام حسن وامام حسين عليهماالسلام را يادآور شده بودند؛ از جمله اين که شيعه واهل سنت نقل کرده اند که آن حضرت فرمودند: الحسنُ والحسينُ إمامانِ قاما أو قَعَدا؛(1) حسن وحسين عليهماالسلام هر دو امامند؛ چه بنشيندد وچه [عليه ستمگران] برخيزند.

2. دستگاه دروغ پرداز بني اميه وبني مروان تلاش بسياري براي تحريف حقايق وتخريب چهره شيعيان وحضرت اميرمؤمنان عليه السلام کردند ودستور داده بودند روي منابر حضرت امير عليه السلام را لعن کنند. کار به جايي رسيده بود که گواهي شيعيان را در محاکم نمي پذيرفتند، وبه آنان زن نمي دادند. حجاج بن يوسف ثقفي ـ لعنة الله عليه ـ نيز بسياري را به جرم تشيّع کشت وبزرگان صحابه نظير سعيدبن جبير را از دم تيغ گذراند.

3. صلح امام حسن عليه السلام از جهاتي به صلح حديبيه جدشان رسول خدا صلّي الله عليه وآله شباهت داشت. از سوي ديگر اين صلح مشروط بود وحضرت در زماني پيشنهاد صلح را پذيرفتند که بهترين استراتژي براي حفظ کيان اسلام بود واگر اين صلحِ تحميلي نبود چه بسا امويان ومعاويه به اهداف پليد خود دست مي يافتند وبا فراهم کردن مقدمات قتل آن حضرت، کار اسلام حقيقي را يکسره مي کردند وتمام شيعيان را از دم تيغ مي گذراندند.

سخنران بعدي مراسم حجةالاسلام والمسلمين تهراني بود که به محورهاي زير اشاره نمود:

1. حتي اگر امروز مصادف با ولادت امام موسي بن جعفر عليهماالسلام ودر عين حال ولادت امام حسن مجتبي عليه السلام باشد، سوگواري براي شهادت امام حسن عليه السلام ارجحيت دارد. از سوي ديگر مرحوم کفعمي ـ که در نقل روايات بسيار محتاط است ـ گفته است قول قوي تر در شهادت امام حسن مجتبي عليه السلام هفتم صفر است.

2. امام حسن مجتبي عليه السلام در طول عمر خود سه بار اموال خويش را بين فقرا تقسيم نمودند. علاوه بر اين هر فقير ومحتاجي که به ايشان مراجعه مي کرد، آن حضرت به بهترين نحو حاجت او را روا مي کردند. سخاوت ايشان چنان بود که گاه تمام مايملک خود را به نيازمند مي دادند واگر خانه اي مي خريدند وصاحب خانه نيازمند مي شد، خانه را به او باز مي گرداندند وپول خانه را هم مي دادند. روزي شخصي به ايشان گفت: من از فقرا بدم مي آيد وهرگاه نيازمندي حاجت نزد من مي آورد گويا آتشي نزد من آمده است. حضرت ناراحت شدند وبه او فرمودند: از نزد من برخيز که مي ترسم صاعقه اي بر سرت بيايد ومن هم با تو بسوزم.

3. هنگام نماز رنگ چهره ايشان دگرگون مي شد وترسان مي گرديد. ايشان مي فرمودند: مي ترسم به خدا لبيک بگويم واز ناحيه ربوبي پاسخ رسد که: لا لبيک ولا سعديک... غرض اين که هيچ کس را در پارسايي وعبادت با ايشان نمي توان مقايسه نمود.

4. برخي از نادانان وظاهربينان ميان امام حسن وامام حسين عليهماالسلام فرق مي نهند وچه بسا حضرت سيدالشهدا عليه السلام را ترجيح مي دهند وامام حسن عليه السلام را ـ نعوذ بالله ـ اهل سازش مي شمارند، در حالي که هردو امام بزرگوار هم قيام داشتند وهم قعود. امام حسن عليه السلام ابتدا قيام داشت وسپس قعود، ولي سيدالشهدا عليه السلام در ابتدا قعود داشت وپس از آن قيام. مدت امامت حضرت سيدالشهدا عليه السلام 10سال بود که از اين 10سال 9سال واندي به صلح وفقط چند ماهي به جنگ گذشت. حضرت سيدالشهدا عليه السلام تا معاويه زنده بود به مفاد پيماني که برادر بزرگوارشان با او بسته بودند پايبند ماندند. علاوه بر اين، معاويه با يزيد کاملاً متفاوت بود ويزيد از اساس منکر همه چيز بود وآشکارا خدا ودين را انکار مي کرد. وانگهي يزيد خود آغازکننده دشمني وجنگ بود وعهدنامه پدرش را زيرپا گذاشت.

از طرف ديگر، اين سخن که امام حسن عليه السلام اهل سازش بود، از اساس نادرست است. آن جناب فوق العاده دلاور وشجاع بودند وبراي نمونه در جنگ صفين چنان نبرد مي کردند که حضرت اميرمؤمنان عليه السلام به ايشان اعتراض فرمودند: اينگونه که تو نبرد مي کني هيچ کدام از مخالفان زنده نخواهند ماند.

5. وصال شيرازي شاعر وخطاط نام آور فارسي هنگامي که به بيماري چشم مبتلا شد ونزد پزشک رفت، پزشک به او گفت: تا آخر عمر خواندن ونوشتن را کنار بگذار، اما خودداري از خواندن ونوشتن براي کسي که عمري را به مطالعه گذرانده بود بسيار دشوار بود. شبي در خواب حضرت رسول صلّي الله عليه وآله را ديد که به او فرمودند: اگر مي خواهي چشمانت بهبود يابد بر فرزندم سيدالشهدا عليه السلام گريه کن وشعر بگو. در آن حال حضرت زهرا سلام الله عليها را ديد که به او فرمودند: اگر مي خواهي بر فرزندم حسين عليه السلام گريه کني، پيش از آن بر فرزندم حسن گريه کن. وصال شيرازي مي گويد وقتي از خواب بيدار شدم ناخودآگاه اين بيت بر زبانم جاري گرديد:

از تاب رفت وتشت طلب کرد وناله کرد آن تشت را زخون جگر پر زلاله کرد...

پس از آن چشمان وصال شيرازي به برکت اين کرامت امام حسن مجتبي عليه السلام بهبود يافت ونيازمند مراجعه مجدد به پزشک نشد.

1. بحارالانوار، ج43، ص291 (باب12 ـ فضائلهما ومناقبهما و...، حديث254).