الحمد لله رب العالمین وصلی الله علی محمد وعترته الطیبین الطاهرین ولعنة الله علی أعدائهم إلی یوم الدین 

 

ـ خدای متعال می فرماید: «وَلَوْ فَتَحْنَا عَلَیهِمْ بَابًا مِنَ السَّمَاءِ فَظَلُّوا فِیهِ یعْرُجُونَ * لَقَالُوا إِنَّمَا سُکِّرَتْ أَبْصَارُنَا بَلْ نَحْنُ قَوْمٌ مَسْحُورُونَ؛ و اگر دری از آسمان بر آنان می‌ گشودیم که همواره از آن بالا می رفتند * قطعاً می گفتند در حقیقت ما چشم‌بندی شده‌ ایم بلکه ما مردمی هستیم که افسون شده‌ ایم» (حجر/14ـ15).

همچنین می فرماید: «وَأَنَّهُ کَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ یعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا؛ و مردانی از آدمیان به مردانی از جن پناه می ‌بردند و بر سرکشی آنها می‌ افزودند» (الجن/6).

ـ جهان امروز در آستانه انقلاب جدید صنعتیِ تکنولوژیکی بی حد و مرز و بیدادگر نسبت به هویت انسان قرار دارد؛ پدیده بی سابقه و مجهول الابعادی که بشریت را در پرتگاهی در می افکند و به مرحله ای مبهم می رساندش که تمام مفاهیم حتی مفهوم «انسان بودن» و هویت و موقعیت زندگی و نقش و رسالت او به همراه هستی را در معرض خطر قرار داده و تحقیر می کند.

شکنندگی هویت و مغز و عقل ما نمی تواند در برابر سرسختی و قساوت تکنولوژی آینده با میلیاردها داده و امثال آن از واحدهای پردازشگر مقاومت کند.

ـ پیش از این انقلاب هولناک و نابود کننده بشریت، پنج نهضت بزرگ در تاریخ انسانِ بعد از عصر حجر رخ داده که به شرح زیر بیان می شود:

1) انقلاب کشاورزی؛

2) انقلاب صنعتی؛

3) انقلاب اطلاعاتی؛

4) برنامه سازی، مانند ویندوز؛

5) تکنولوژی ساده مانند IT.

ـ تکنولوژی به منزله مواد حیاتی در کالبد انسان است مثل: آهن، قند، کلسیوم و مانند آن که اگر تعریف و شناختی صورت نگیرد و چگونگی استفاده از آن به دست نیاید به ماده سخت خشن و کشنده و نابود کننده بدل می شود. به عنوان مثال اگر لامپی با وات و آمپر پایین به برق فشار قوی وصل گردد قطعاً منفجر می شود.

ـ نابغه های غرب، یعنی اردوگاه دانشگاهی و علمی در نحوه مواجهه با این خطر فراگیر به دو دسته تقسیم شده اند:

یک) برآنند که باید و بایسته است که وارد این جنگ شوند و سیم آن را که به منبع برق و انرژی وصل است جدا کنند و تعامل با آن را متوقف کرده و استفاده از آن را کنار بگذارند.

دو) دسته دیگر به وادادگی مطلق معتقدند و اینکه باید به آن اجازه داد که همه مقررات ما را لگدمال کند.

ـ در این سال آقای «پیتر همیلتون» کتابی نگاشته تحت عنوان «مرا آزاد کن». وی در صفحه 175 (به زبان عربی) کتاب خود بر ضرورت وارد شدن به میدان جنگ با تکنولوژیِ نوین تأکید کرده است.

در صفحه 179 کتاب خود آورده است: «من شدیداً باور دارم که گوشی های هوشمند موبایل ممکن است به طور مطلق ابزاری معجزه گون در این خاکدان باشد، اما آگاهی دارم که این ابزار از ما انسان های ماشینی، تحت کنترل و به فرمان خود درآورده است؛ موجوداتی بشری که تکنولوژی، قدرت و توانمندی آن ها را متحول کرده و بهبود بخشیده است».

من بر این باورم که این دیدگاه و نظریه بیشتر به بازی «چیکن» یا بازی مرگ شبیه است.

ـ با آغاز سال 1989 میلادی جهان با چشم انداز و نشانه های برداشتن دیوار برلین روبرو شد؛ دیواری که برلین شرقی را از برلین غربی جدا می کرد. من در آن زمان دومین دهه زندگی خود را می گذراندم و اخبار و رویدادهای جهانی را به تازگی دنبال می کردم. بیشترین چیزی که توجهم را جلب می کرد مسائلی چون: نگرانی ها، آشفتگی ها و تن ندادن بخش شرقی برای پذیرش بازارهای آزاد و شرایط آزاد و ولنگار و بی بند و باری جنسیِ رایج در برلین غربی بود که حفظ عفاف و پوشیدگی را محال می نمود.

ـ دو پدیده در سال 1971 میلادی متولد شد:

1. تولید خودرو فولکس واگن مدل بیتل (قورباغه ای) بود. این خودرو که به فرمان آدولف هیتلر در سال 1938 میلادی به عنوان خودروی نظامی طراحی و تولید شد در سال 1971 میلادی به خودروی شهری خانوادگی تبدیل شد. پس از تحول در کاربری این اتومبیل، با فروش 22 میلیون دستگاه از آن رکورد جهانی شکسته شد. در نتیجه کمپانی های بزرگ خودروساز مانند جنرال موتورز ورشکسته شدند.

2. پدیده CPU بود. این پدیده در آغاز پیدایش و تولید آن هم حجم یک خانه کوچک بود و انرژی فراوانی معادل بیست هزار لامپ مصرف می کرد و هزینه تولید آن به اندازه بودجه چند کشور بود. در گذر زمان و با هزینه میلیاردها دلار تأمین شده از سوی پایگاه فضایی امریکا و دیگر کمپانی های بزرگ این پدیده به شکل عجیبی تحول یافت و به صورت امروزی خود و به اندازه یک مورچه درآمد و انرژی که مصرف می کند کمتر از یک میلیاردم انرژی مصرفی اولیه آن است و قیمت آن از ده دلار فراتر نمی رود.

در مقارنه و مقایسه خودروهای فولکس بیتل با این پدیده اگر با چنین تحولی همراه می شد، می توانست در یک ساعت نهصد هزار مایل را طی کند و با مصرف یک لیتر سوخت سه میلیون مایل را درنوردد و این در حالی رخ می داد که هزینه تمام شده این خودرو کمتر از ده دلار می بود. با همین مقارنه و مقایسه عمق و گستردگی فاجعه روشن می شود.

ـ ناچیز ترین ابعاد این فاجعه بزرگ به گمراه سازی هولناکِ فراهم آمده تعلق دارد. فراتر از آن تباه سازی و نابود کردن مطلق از رهگذر موارد زیر است:

1) حجم استفاده و تبادل اطلاعات و داده هایی که در یک روز بیش از پنجاه هزار تریلیون کلمه است؛

2) چگونگی این کاربری که غالباً فاسد، تقلبی و فریبنده است و از دیگر سو پوچ و پست و غیر ضروری و به صورت نامحدود بوده و به دلیل شیفتگی و مشغولیت ذهنی به چیزی که اندکِ آن از بسیارش بهتر است، مایه اتلاف و تباهی عمر می شود.

ـ در اینجا پنج معیار بزرگ از حجم داده ها را ارائه می کنم:

1. ترابایت معادل هزار گیگابایت (یک میلیارد بایت)؛

2) بتا بایت معادل هزار ترابایت؛

3) اکزا بایت معادل یک میلیون ترابایت؛

4) زتا بایت معادل یک میلیارد ترابایت؛

5) یوتا بایت معادل هزار میلیارد و تریلیون ترابایت (هزار میلیارد میلیارد ترابایت) است.

امروزه مصرف و کاربری روزانه داده ها در مقیاس یوتا بایت است، در حالی که این مقدار معادل هزار ساله استفاده بشر از داده ها بوده است.

ـ هوش مصنوعی که با اصطلاح «Ai» شناخته می شود بخشی از چهره و نماد انقلاب تکنولوژیکی نوین است که پیش از پرداختن به ابعادِ دهگانه اصلی انقلاب جدید صنعتی اندکی در این موضوع درنگ می کنیم.

ـ هوش مصنوعی:

1. بخش ساده فعالیت های مرتبط با این موضوع به پیوند بین انسان و ابزار برمی گردد. حدود پنج سال قبل بخش ها و اجزایی از تکنولوژی را در درون انسان کار گذاشتند و امروزه در تلاش هستند هوش مصنوعیِ با قابلیت آمیختن با حافظه مغز را درون سلول های مغز کارگذارند.

2. هوش مصنوعی در مرحله نخست بر:

الف) اندوخته بزرگ از داده ها و اطلاعات متنی؛

ب) بر ابزارهای تحلیل و پردازش داده ها استوار است.

در مرحله دوم بر:

الف) نهادینه و استوار کردن مستمر داده های ذخیره شده؛

ب) کامل کردن مأموریت است که بدون دخالت انسان در تحلیل و پردازش و به صورت خودکار و دینامیکی صورت می پذیرد، استوار است.

در مرحله سوم بر:

الف) امکان چشم پوشی و بی توجهی کردن از مسیر و روش انسان در اثرپذیری از جهان، اطرافیان، ارزش ها، اصول و راه های نتیجه گیری آنان وجود دارد. نیز این امکان وجود دارد که ارزش و ارزش هایی به ارزش های اندوخته شده از رهگذر تلاش و کوشش و استنباط نیز صورت گیرد؛

ب) نظارت خارجی پیوسته و رهگیریِ تمام تلاش و کوشش برای جلوگیری از پدید آمدن خطا و اشتباه در ساختار ارزش هایی است که به قواعد کلی بدل می شوند.

3. اصطلاح جدید «هوش سازگاری» زاییده هوش مصنوعی است و به معنای همگون و سازگارکردن رفتار با مفاهیم اجتماعی و معیارهای غیر علمی است؛

4. من بر این اعتقادم که هوش مصنوعی با تمام موارد و ویژگی هایش کودنی و کند ذهنی و بلاهتِ بی حد و مرز به شمار می رود؛ چراکه به دلیل عدم تابعیتِ آن و ناتوانی اش از درک اشتباه و امثال آن و پیوند کورکورانه آن با قواعد به دام می افتد، چنان که جانوران از هر سطح هوشمندی و ضریب هوشی برخوردار باشند، به آسانی در دام انسان افتاد، و قربانی می شوند. بهترین گواه بر این مطلب امکان سوء استفاده از هوش مصنوعیِ موجود در فضای مجازی، مانند: فیسبوک، توییتر و اینستاگرام است.

ـ ابعاد اصلی:

یک) اینترنت پر سرعت رایگان است. یک ماه قبل اینترنت نسل (G5) در کویت راه اندازی و از سوی شخصیت های بزرگ با محکومیت و واکنش های تند و سخت روبرو شد. با هدف گسترش دادن به دامنه فعالیت اینترنت نسل (G5) و پوشش دادن گسترده آن کمپانی هایی مانند گوگل و فیسبوک ماهواره هایی را به فضا پرتاب کردند.

دو) از چشم برای پمپاژ اطلاعات از طریق ابزار دیداری به مغزها استفاده می شود. در این زمینه عینک های اینترنتی گوگل طلایه دار و پیشگام این میدان است و حجم بزرگی از اطلاعات بسیاری از هر چیزی، حتی فیلم های مرتبط و اطلاعات تکمیلی را به انسان منتقل می کند و زود خواهد بود که این عینک به صورت لنز و به آسانی درون چشم ها جای بگیرد.

سه) گوشی های هوشمند از قدرتی فوق العاده برخوردار خواهند شد که در سطحی وسیع به پردازش داده ها بپردازند و به کامپیوترهای فوق قدرتمند و غول آسا بدل شود. این گوشی بر کامپیوترهایی که در سال 1969 میلادی آپلو11 را با سرنشینان آن در رفتن و پیاده شدن بر کره ماه راهنمایی و آن را کنترل کرد هزاران بار برتری دارد و پیشرفته تر است.

چهار) واحدهای ذخیره سازی داده ها در حجم های نامحدود و بسیار کوچک است و امروزه «میکرو مموری» هایی با ظرفیت ترا بایت وجود دارد.

پنج) اتصالِ هزار میلیارد سنسور به اینترنت برای خلق خانه های هوشمند، شهرهای هوشمند، بیمارستان های هوشمند، کارخانه های هوشمند، خط تولید هوشمند، پوشاک هوشمند و جز آن است. به عنوان مثال خانه های هوشمند را می توان با نیروی انرژی کنترل نمود و تمام کارهای خانه را از قبیل: نظافت، تهویه، روشنایی، خرید نیازهای خانه، فعال کردن یخچال و لباسشویی را مدیریت کرد و زیر نظر داشت.

در مقوله تفریح از طریق تلویزیون، مانند برنامه های «شو تایم» و «نت فلکس» و امکان دیدن میلیاردها ساعت انواع برنامه، فیلم، سریال، نمایشنامه، موضع های علمی، سخنرانی، کنترل ترافیک و وسائط سنگین و سبک و امور لوجستیکی نیز فراهم است؛

شش) خودروهای هوشمند خودران از جمله طرح های گوگل و اپل است. مهم تر از این دو کمپانی، کمپانی «تسلا» است که علی رغم کامل شدن تکنولوژی آن، اما هنوز به صورت قانونی اجازه فعالیت در این زمینه را نیافته است؛

هفت) به کارگیری هوش مصنوعی در تشکیل هیئت مدیره های شرکت ها است. این پدیده بزرگ ترین تهدید برای مشاغل عالیِ یقه سفیدها، مانند: دفترهای مشورتیِ استراتژیکی، وکلای مدافع، نمایندگان، مهندسان و پزشکان به شمار می رود.

در حال حاضر ربات بلند آوازه «داوینچی» به یاری پزشکان شتافته و با دقت فوق العاده ای عمل های جراحی را انجام می دهد. اخیراً کارآمدی و توانمندی هوش مصنوعی در زمینه پزشکی مورد آزمایش قرار گرفت؛ بدین معنا که رقابتی بین رباتی پیشرفته و بیست تن از پزشکان برجسته مشاور در عملیات پزشکی انجام شد و ربات در خلال پانزده دقیقه توانست با موفقیت و دقت 99 درصد بیماری را تشخیص بدهد، اما تیم بیست نفری پزشکان نابغه پس از پانزده روز و با موفقیتی کمتر از 60 درصدبه نتیجه رسیدند.

در این میانه ترس از این وجود دارد که هوش مصنوعی در تمام عرصه های زندگی جای انسان را بگیرد؛ اتفاقی که در انقلاب صنعتی رخ داد و در زمینه کشاورزی 90 درصد مردم را که غالباً کشاورز بوده و در این عرصه کار می کردند، بیکار و خانه نشین کرد.

هشت) تجارت «بیت کویین» است که سلسله عملیات بازرگانی جهانی است. احتمال می رود که در پنج سال آینده ده درصد تجارت جهانی را قبضه کند و از رهگذر آن بسیاری از مشکلات مالیِ و اقتصاد جهانی مانند تورم و پولشویی حل شود.

نُه) فناوری چاپ سه بعدی برای ساخت و تولید اندام های حیاتی، همانند: کبد، ستون فقرات، مفاصل و جز آن است. در این زمینه تلاش ها و کوشش های فراوان و بی امانی برای تولید تمام اعضای انسان صورت می گیرد، بلکه برای ساخت انسان کامل با تغییراتی بارز در ژن های او فعالیت هایی در دست اقدام است تا انسانی مقاوم در برابر بیماری ها به وجود آورند که از عمری طولانی برخوردار شود و حتی زندگی جاودانه و بی پایان داشته باشد.

این تحقیقات و مطالعات دخالتی آشکار در ویژگی های انسان و ناقض انسانیت و حرمت او به شمار می رود. از این رو مجامع جهانی به جز چین آن را فعالیتی غیر اخلاقی و ممنوع می دانند، اما کشور چین بی اعتنا به همه موازین این مسیر را ادامه می دهد.