خداى را سپاس بر تمام نعمت هايش، به ويژه نعمت وجود حضرت ختمى مرتبت، محمدبن عبدالله علیه السلام كه او را «رحمتى براى جهانيان» فرستاد و با خطاب «و به راستى كه تو را خويى والاست»[1] افتخارى بزرگ بخشيد.
رسول گرامى اسلام علیه السلام فرموده است:
«إني بعثت لأتمم مكارم الأخلاق؛[2] همانا برانگيخته شدم تا والايى هاى اخلاق را كمال بخشم».
«اخلاق» به مجموعه هنجارهايى اطلاق مى شود كه در تعامل فرد با فرد و فرد با جامعه نقش بسيار كارآمد و پيوند دهنده دارد و در صورت گسترش اين هنجارها جامعه اى سالم، صميمى و به دور از هر نابسامانى به وجود مى آيد، چه اينكه اخلاق، انسان ها را به ايجاد جامعه اى مى خواند كه در آن، بدى با نيكى پاسخ داده مى شود و پاسخ نامهربانى مهرورزى و محبت است. زمانى جايگاه والاى اخلاق و ضرورت آن براى جامعه روشن مى شود كه بدانيم يكى از سه ركن اسلام به شمار رفته، در كنار عقايد و احكام قرار گرفته است. البته اين بدان معنا نيست كه در ديگر اديان و مكاتب، به مقوله اخلاق توجه نشده است، بلكه اخلاق و گرايش به والايى ها ريشه در فطرت پاک انسان ها دارد و مورد قبول همگان است و آنچه برخى از انسان ها را دگر گونه و بااخلاق و مفاهيم آن بيگانه مى سازد، گريز از فطرت پاک و گرايش به ناهنجارى هاست كه غير طبيعى و بيگانه با فطرت است.
پاى بندى به اخلاق را بايد در منش انسانى فرد و جامعه، مانند: ظلم ستيزى، گناه گريزى، حسن معاشرت، رعايت حقوق افراد، نگاه داشتن حريم ديگران، درستكارى، راست گفتارى، گذشت، بخشش، مهربانى و... جست و جو كرد.
چنانچه روايات خاندان رسالت را بكاويم درخواهيم يافت كه موارد يادشده، با شرايطى مكارم اخلاق خواهند شد. در حديثى از پيامبر اكرم صلی الله علیه وآله مى خوانيم: «ثلاث من مكارم الأخلاق: تصل من قطعك، وتعطي من حرمك، وتعفو عمّن ظلمك؛[3] سه چيز از مكارم اخلاق است: با كسى كه از تو گسست بپيوندى، به آنكه [از دهش خويش] محرومت كرد، عطا كنى و از آنكه به تو ستم روا داشت درگذرى».
اوج ظهور روايت پيش گفته، در برخورد حضرت سيدالشهدا علیه السلام با حـرّبن يزيد رياحى به نمايش درآمده است؛ آن هنگام كه حـر و سپاه تشنه و نيز مركب هاى تشنه آنان به وسيله حضرت و يارانشان سيراب شدند. اين در حالى بود كه حـر حضرت را بر سر دوراهى بيعت با يزيد يا كشته شدن قرار داده بود و در واقع براى جنگ با حضرتش آمده بود؛ چيزى كه بر حضرت پنهان نبود.
نيز هنگامى كه يار و دوست امام صادق علیه السلام به حضور ايشان مى رسد، حضرت علیه السلام کمک رسانى او را به مرد ناصبى دشمن اهل بيت علیهم السلام مى ستايد و صدها و صدها مورد ديگر كه هر یک اخلاق به مفهوم مطلق را به چشم جهانيان مى كشند.
جوامع غربى كه از آزادى هاى مختلفى برخوردار بوده و چندان توجهى به اخلاق نداشتند اكنون از پيامدهاى بى توجهى به اصول اخلاقى به ستوه آمده اند، به گونه اى كه دولت آمريكا و انگستان تصميماتى اتخاذ كردند كه بر اساس آن، در مقاطع مختلف تحصيلى اخلاق تدريس شود تا مگر از اين رهگذر اندكى از آفت هاى بى بندوبارى - كه دستاورد روزگاران طولانى اخلاق گريزى بوده است - بكاهند و جامعه خود را به صلاح آورند. شگفتا كه اين طرح از سوى همگان و غالب مردم آن سامان مورد استقبال قرار گرفت.
در واقع ديدگاه هايى كه تا ديروز خواستار رهايى از تمام قيد و بندهاى اجتماعى و اخلاقى بود، امروزه سرخورده از كج روى خود و با پى بردن به انحراف فكرى شان، خواستار حاكميت اخلاق بر جامعه شده است.
خوشبختانه اسلام عزيز تمام آنچه را كه ضامن سعادت فردى و گروهى همگان در دو جهان است در قالب آموزه هاى بايدى و نبايدى و با عنوان اخلاق به بشر عرضه داشته و نتايج پاى بندى يا - خداى ناكرده - بى توجهى به آن را يادآورى كرده است. از نظر اسلام، اخلاق چنان جايگاهى دارد كه به علم، ارزش، معنا و منزلت مى دهد، چرا كه دانشمند نابرخوردار از اخلاق و بى توجه به تمام قراردادهاى اخلاقى و اجتماعى و تنها به منظور رسيدن به خواسته هاى خود - اگرچه با معيارهاى انسانى ناسازگار باشد - دست به هر كارى مى زند. عالمانى كه گرد شاهان اموى و عباسى فراهم آمدند از همين قبيل بودند و در واقع از همه مفاهيم اسلامى و انسانى كه اخلاق سرآمد آن قرار داشت پلى ساخته، تا با گذشتن از آن به دنياى چندروزه و گذرا دست يابند. البته كم نبودند كسانى كه در همان زمان از اخلاق آفرينان، يعنى امامان معصوم علیهم السلام پيروى كرده، اخلاق و پایبندى به آن را با جهانى عوض نكرده و همچنان در مسير راست قرار داشتند و پاک از اين جهان رخت بربستند.
[1]. قلم (68)، آيه4.
[2]. مكارم الاخلاق، ص8.
[3]. بحارالانوار، ج74، ص63.
پيشگفتار 15
خودسازى و تبليغ
كرامت خدا 21
خودسازى به سفارش پيامبر صلی الله علیه وآله 22
تبليغ درست و كارآمد 26
اصلاح ديگران 30
سلامت در دين
سخن رسول رحمت 33
سلامت دين چيست؟ 36
شيطان در كمين انسان ها 38
دعا، سپرى ايمنى بخش 44
راه رسيدن به سلامت در دين 49
اجتناب از گناهان
فرمانبردارى، عامل شفاعت 51
عمل و دعا 52
ماه مبارک رمضان، ماه خودسازى 55
عمل مشتاقانه 57
محور اعمال 59
ترس از رستاخيز 60
شيطان در كمين 62
دستيابى به پرهيزگارى 64
تقوا، پيوندى حقيقى و نجات بخش
سفارش به زهد 67
دنيا پرستان، زيان كاران آخرت 69
دام هاى شيطان 72
وظيفه روحانيون 75
حقيقت روح والاى پيامبر صلی الله علیه وآله 78
رأفت پيامبر صلی الله علیه وآله، عامل گسترش اسلام 80
زهد و تظاهر به زهد 82
فهم غلط از زهد 84
زهد، محروميت نيست 87
قرآن و عترت ميزان خودسازى
قرآن شناسان 91
علم قرآن و عمل به آن 92
تزاحم در اخلاق 97
رعايت حد و مرزها 99
قرآن در قيامت 102
بازيچه بودن دنيا 104
مقايسه دو صحابى رسول خدا صلی الله علیه وآله 106
آزمون الهى 107
جايگاه والاى بـردبارى
ارزش فرو خوردن خشم 111
چگونگى برخورد با عوامل خشم آفرين 112
بهشت، بهاى جان ها 115
چگونه بايد با خشم كنار آمد؟ 116
معصومان علیهم السلام الگوهايى والا 119
یک عمر پشيمانى 120
امام سجاد علیه السلام و فرو خوردن خشم 120
واكنش بزرگوارانه معصومان علیهم السلام عامل هدايت گمراهان 124
آزمون خلق 125
وظيفه انسان ها در برخورد با مشكلات 126
صبورى هدف دار، سلامت روان 127
نكته آموزى از مكتب اهل بيت علیهم السلام 129
دنيا، حساب و عقاب و عتاب
پند آموزى 131
يادآورى آخرت 134
شاهدان اعمال انسان 136
شبهات و عقاب الهى 138
راه هاى جلوگيرى از عتاب و عقاب 142
اهميتِ دانستن حلال و حرام 143
ماجراى صفوان جمّال 144
شگرد ظالمان 149
برخورد با مردم از نگاه معصوم علیه السلام
رهنمود امام علیه السلام 153
خُلق و خوى حضرت سيدالشهدا علیه السلام 156
آزمايش بنى اسرائيل 157
هشـدار 160
حقيقت دنيا و مسئوليت آگاهان
شيرينى ها و سختى هاى دنيا 163
نسبت عمر ما به آخرت 164
باور كردن حقايق 165
مصائب و صبر امام حسين علیه السلام 165
وظيفه سنگين عالمان آگاه 166
مسئوليت بانوان آگاه 167
فضيلت و مقام الهى 168
مؤمن، نعمتى كفران شده
ناسپاسى از پيامبر صلی الله علیه وآله 171
آفت كار خير 173
دو درس آموزنده 174
پيامبر نعمتى كفران شده 175
آمادگى براى تحمل ناسپاسى ها 176
خودسازى راز موفقيت 181
كار حكيمانه 183
عـادت پـذيـرى
ماهيت شيطان 185
غافل نباشيم 188
بهره هاى معنوى از عادت هاى خوب 190
ترک تدريجى عادت 192
راه رسيدن به نماز شب 194
كوشش مداوم 195
ميزان پاداش و كيفر در ماه هاى حرام 196
حرام هاى ناشناخته 198
عادت هاى دست و پاگير 201
محاسبه نفس 202
هرگز دير نيست 203
درخواست روزه واقعى
نيّتِ خالص 207
نيت راستين 208
ورود به ضيافت خدا 210
نيت درست و روزه واقعى 213
تلاوت قرآن 216
دل هاى پاک 218
مقام سيدالشّهدا علیه السلام و سوگواران آن حضرت در دنيا و آخرت
مقام استثنايى سيدالشّهدا علیه السلام 221
كربلاى ديروز، كربلاى امروز 223
امام حسين علیه السلام زنده هميشه تاريخ 225
امام حسين علیه السلام براى همه 226
ماندگارى حق 228
پاداش و كيفر 229
سه سفارش 231
وظيفه چيست؟ 233
وظيفه سنگين مبلّغان
مفسران علم اهل بيت علیهم السلام 235
مسئوليت عالمان 238
نياز جهانى به اقامه دين 241
ترک مستحب به خاطر واجب 243
ايمان، تسليم و رضا
نشانه مؤمن 245
گام اول: تصميم قاطع 246
ايمنى بخشى و آزار نرساندن به همسايگان 247
رسول خدا صلی الله علیه وآله اوج تسليم 249
تسليم در قرآن 250
گام دوم: محاسبه نفس 252
رضامندى 254
فضيلت ماه رجب 260
امتحان خلق
حقيقت امتحان 265
گونه هاى امتحان 266
سرفرازان بوته امتحان 267
حضور قلب 270
بهره گيرى از خورشيد رسالت 271
غدير، عرصه آزمون 272
نمادهاى موفقيت در آزمون 274
آينده نگرى و پايدارى 275
غنيمت شمردن فرصت ها
فرصت هاى گذرا 279
توفيق يافتگان كربلا 282
استفاده از فرصت ها جهت هدايت كافران 284
حضرت سيدالشّهدا علیه السلام عزيزترين افراد 287
توسعه مجالس حسينى 288
مراتب تقوا
توشه برتر 291
دورى از طاغوت ها 294
اقسام تقوا 295
درسى از مرحوم شيخ مرتضى حائرى قدس سره 296
اُنس با روايات معصومين علیهم السلام 297
ثمره اعتقاد صحيح 298
استقامت ابن ابى عمير 299
تلاش براى هدايت مردم 301
تقواى در عمل 302
تأثير عمل بزرگان در آينده افراد 303
داستانى از آقاميرزا محمد تقى شيرازى قدس سره 303
پيروى واقعى 305
آگاهان و گناه نادانان 305
تقواى در نيّت 307
عبادت ناب
اى ابوذر 311
بندگى و عبادت بايسته 313
انواع رؤيت 315
مُلحِدين و نظام آفرينش 317
بينش درون 317
مهم در نزد ما چيست؟ 318
شيخ بهايى و قضاوتش از زكريا بن آدم و شيخ صدوق قدس سره 320
مثالى براى رؤيت نفس 321
پناه بردن مردم قم به امام حسن عسكرى علیه السلام 324
صبر شاكران و عمل خائفان
از خدا بخواهيم 327
واكنش انسان نسبت به ترس 330
خوددارى از زدن شتر به خاطر خوف از خدا 331
پيامبر خدا صلی الله علیه وآله و اموال مسلمين 332
خوف ظالم از مظلوم 334
كلامى معجزگون 336
حدّ و قدر هر كسى چيست؟ 338
كيفيت نماز گزاردن رسول خدا صلی الله علیه وآله 340
عبادات طاقت فرسا 342
خوف افراط و تفريط ندارد 343
تأثير دانش در ارشاد مردم
خلعت كرامت 347
مقدمات ارشاد 350
كتاب المراجعات و زحمات علاّمه شرف الدّين 357
توصيه هايى به روحانيون
جايگاه عالمان 361
اخلاق برترين امتياز دانشمندان 363
نمونه اى از اخلاق والاى پيامبر صلی الله علیه وآله 365
دو نكته درباره ميزبانان زائران كربلا 366
تحقق غدير و دستاوردها
غدير پاينده 371
جامعه جاهلى 373
پيامبر خاتم 373
مصادره غدير 374
آثار نفى غدير 376
1. سلب آزادى 377
2. تحريف شريعت 378
3. جنگ افروزى عليه اميرالمؤمنين علیه السلام 378
4. منافق پرورى 380
غدير و جامعه اى پاک و بى اختلاف 381
غدير و حقيقت آزادى 383
حكمت اعطاى آزادى از ديدگاه اميرالمؤمنين علیه السلام387
غدير، تأمين كننده معاد و معاش بى دغدغه 388
پيش بينى حضرت زهرا سلام الله علیها از پيامدهاى نفى غدير 389
غدير بزرگترين عيد 390
وظيفه شيعيان در برابر غدير 391
تصميم؛ رمز موفقيت
زيربناى موفقيت 393
شب هاى قدر، شب هاى پاداش 397
دو نكـته 398
روزنه اى به تاريخ 402
وظيفه پيرو اهل بيت علیهم السلام 404
نمى از اقيانوس بلا
درآمد 407
سوگ واژه هاى امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف 407
در راه مقتل 409
پس از عاشورا 410
از كربلا تا كوفه 411
چشمان خون فشان 413
آيا ممكن است به جاى اشک خون گريست؟ 414
عاشورا جلوه گاه زيبايى ها 414
دو توصيه 416
آنچه او كند 418
امام حسين علیه السلام محک الهى 419
.jpg)
.jpg)
