نامه ای از امام صادق علیه السلام در کتاب های کافی[1]، وافی و بحارالانوار[2] آمده است که توصیه های بسیار مهمی برای شیعیان دربر دارد. مرحوم کلینی این رساله را با سه سند ذکر کرده و علامه مجلسی هر سه سند را معتبر دانسته است.

«عن أبی عبدالله انه کتب بهذه الرساله الی أصحابه و أمرهم بمدارستها، و النظر فیها، و تعاهدها، و العمل بها».

آن امام همام قبل از پرداختن به متن نامه چهار دستور در مورد این نامه به شیعیان می دهند، که عبارتند از: مدارست، نظر، تعاهد، و عمل.

«مدارست»، یعنی برای یکدیگر خواندن؛ «نظر» در این جا به معنای تأمل در یکایک کلمات و اندیشیدن در آن است؛ «تعاهد» یعنی تکرار و تجدید عهد کردن و معنای «عمل» هم معلوم است.

آری، امام علیه السلام به شیعیان سفارش می کنند که مطالب این رساله را بارها برای خود و دیگران بخوانند و در آن تأمل نمایند و بدان عمل کنند. نکات مذکور در این نامه ی شریفه به قدری مهم است که رهبر شیعیان این چنین بر حفظ و تکرار و خواندن و عمل به آن تأکید می کنند. شیعیان آن زمان نیز در برابر این توصیه ها چنین کردند...

پيشگفتار 11

آغازِ نامه [22 - 13]

خدا، اولين پناهگاه 14

معناى وقار و سكينه 15

محاسبه نفس 17

حكايت 19

سر انجام نیک 20

حکایت عياشی 21

حيا و پيروى از صالحان [46 - 23]

امورى كه بايد از آنها دورى كرد 25

امام على عليه السلام و حكومت 27

ابن ابى عُمير 31

حكايت 33

خوشرفتارى با اهل باطل 36

پيامبر، بهترين الگوى مجامله 39

اصول مجامله 40

مالک اشتر، الگوى مجامله و گذشت 44

تقوا و جايگاه آن [58 - 47]

دشوارى هاى تقوا و اجتهاد 48

بررسى اعمال 49

امام على عليه السلام و تقوا 53

حكايت آدم و حوا در تورات 57

نقش زبان در سعادت و شقاوت انسان ها [64 - 59]

بنى اميه و اسلام 60

تصميم و استقامت 62

اثم و عدوان 64

سكوت، گذرگاه تجهيز [76 - 65]

سكوت و سخن گفتن 67

دشوارى سكوت 69

حكايت 72

ذكر و انواع آن [88 - 77]

ثواب ذكر 79

تسبيح موجودات 80

آثار ذكر 82

حضور قلب 84

فوائد ذكر 85

حكايت 86

دورى كردن از حرص [98 - 89]

نعمت هاى خداوند 90

مسلمانان و اخلاق پيامبر صلى الله عليه وآله [108 - 99]

نمونه اى از ابتلائات گذشتگان 101

اسلام آوردن عثمان بن مظعون 103

مسئله شرعى 107

جايگاه صبر در اسلام [120 - 109]

حكايت 113

داستانى در اين باره 115

آثار دعا [134 - 121]

تأخير در استجابت دعا 123

شروط استجابت دعا 126

موانع استجابت دعا 128

احسان به خويشتن [144 - 135]

خدمت به خلق و آخرت 138

صدقه و بى نيازى 140

استجابت سريع دعا 141

امام سجاد عليه السلام و نيازمند 142

تقدير الهى و رضايت [168 - 145]

رضايت به تقدير خدا 147

تفاوت صبر و رضا 148

حكايت 150

منشأ بلاها 153

حكايت ابوتراب با ابوسفيان 155

تفاوت انسان ها در قسمت و تقدير 159

حكايت 160

مراتب رضا در انسان ها 162

محاسبه در دادگاه الهى 163

حضرت زهرا عليها السلام و مقام رضا 165

اطاعت، تنها راه موفقيت [184 - 169]

طاعت و عبادت 170

رفاقت تا جهنم 172

همت بلند 173

تأمل در جواب 173

یک سؤال و دوگونه جواب 174

دشوارى هاى عصر غيبت 175

معرفت خدا و نبى و امام عليهم السلام 176

نابودى اعمال 177

كوشش و مقام طاعت 180

احتياط، نشانه ايمان 180

دعاى «يا مَن ارجوه» 181

نيرنگ هاى شيطان 181

غفلت و عبرت 183

تسليم در دين [190 - 185]

دين فروشى سمرة بن جندب 187

دشوارى تسليم 188

سرگذشت على بطائنى 189

زاهد و ترس از گناه 190

احسان به نفس [198 - 191]

حقايق معقول 194

آخرت و حسرت 194

لذّت روح 196

قلب، مركز طاعت و معرفت 196

غذاى آسمانى و ايثار 197

احسان و اسائه 198

اجتناب از گناهان [204 - 199]

بهترين اعمال در ماه رمضان 200

خنديدن در صحن امام رضا عليه السلام 201

ملاک اهل دنيا 202

عالمى كه علم باعث گمراهى اش شد 203

بازخواست از عيسى بن مريم 203

پيروى از فرمان هاى خدا [210 - 205]

انكار فضايل ائمه و رضاى خدا 206

تصرف در دعاى مأثور 207

بى دقتى در نقل احكام 208

سبک شمردن دين 209

نفس و سبک شمردن نماز [220 - 211]

شهوت هاى انباشته و دنياى آكنده از بلا 212

ولايت الهى و ولايت نفس 213

خانه هارون 214

تصميم، رمز موفقيت 214

شيخ اعظم و ماجراى مرجعيت 215

استخفاف، مايه عقب افتادگى 216

سيزده سال درس و یک جلسه غيبت 217

مراتب سبک شمردن نماز 218

جنگ با شيطان 219

تلاش در راه طاعت خدا [232 - 221]

وقارِ صالحان 222

صبر و حلم 223

خشوع صالحان 224

دورى از محارم 224

صدق و وفا 225

اطاعت صالحان 226

طاعت چيست؟ 228

حكايت 229

طاعت و عبادت 230

دنيا و ارزش آن [238 - 233]

ارزش دنيا از نگاه امام على عليه السلام 234

دوستى خدا [240 - 239]

پيرامون واقعه غدير [248 - 241]

غدير و نفى ظلم و دروغ 247

غدير و مسئوليت ما 248