روز سه شنبه گذشته همچون سال هاي پيشين اعضا ومسئولان حسينيه ها وهيئت هاي عزاداري کربلايي هاي مقيم شهر مقدس قم با آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي دام ظله ديدار نمودند.

طي اين ديدار حجت الاسلام والمسلمين سيد حسين شيرازي فرزند مرجع عالي قدر درباره ضرورت تدبر در آيات قرآن کريم بياناتي ايراد داشت.

وي با اشاره به آيه شريفه: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ کِتَابًا مُّتَشَابِهًا مَّثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَي ذِکْرِ اللَّهِ ذَلِکَ هُدَي اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ وَمَن يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ؛(1) خدا بهترين سخن را نازل کرده است کتابي که آيات آن مکرر وهمانند است واز تلاوت آن پوست بر تن کساني که از پروردگارشان مي ترسند به لرزه در آيد وبا يادآوري نام خداست که پوست ودلشان آرام گيرد. اين راه خداست که هرکس را بخواهد بدان رهنمون مي کند وهرکه را خدا گمراه سازد راهنمايي نخواهد داشت» اظهار داشت: در اين آيه مبارکه خداي متعال براي قرآن کريم پنج ويژگي برشمرده است که عبارتند از:

1. أَحْسَنَ الْحَدِيثِ: منظور از «احسن الحديث» بهترين حديث هاست. حديث عبارت است از خبر واز آن رو به خبر حديث گويند که در ابتدا نبوده وسپس ايجاد شده وخبردهنده، آن را احداث کرده است. قرآن را حديث ناميده اند چون مشتمل بر کلام وخبرهاي الهي است، هرچند کلام انشايي نيز در آن وجود دارد. پس به طور کلي واز باب تغليبِ خبر بر انشا، قرآن حديث است.

2. کِتَابًا: يعني فقط محض گفتار نيست وصورت نوشتاري دارد.

3. مُّتَشَابِهًا: يعني اجزاي آن با يکديگر مشابهت دارد. لذا الفاظ آن از نظر فصاحت واعجاز، ومعاني آن از نظر استواري وويژگي ارشادي يکسان است واختلاف وتناقض گويي در آن راه ندارد.

4. مَّثَانِيَ: يعني مکرر است وداستان ها واخبار واحکام آن در قالب هاي گوناگون به صورت دوتا دوتا آمده وتکرار شده است تا بهتر در دل وجان شنونده بنشيند وويژگي اعجازي وبياني آن دوچندان شود.

5. تَقْشَعِرُّ: يعني دل خداترسان از اين کتاب به لرزه درمي آيد واز ترس هشدارها و وعيدهايش مو بر اندامشان راست مي شود.

وي در ادامه افزود: يکي از امور مهمي که در همه احوال به ويژه در ماه مبارک رمضان بايد هميشه در برابر ديدگان مؤمنان باشد وبدان عمل کنند تدبر در آيات قرآن کريم وآياتي است که انسان را از خشم الهي برحذر مي دارد وعواقب گناه، اهوال روز قيامت وعذاب دوزخ را يادآوري مي کند؛ زيرا کسي که از خشم وکيفر خداي سبحان مي ترسد از گناه دوري مي جويد وبه گونه اي عمل مي کند که هرچه بيشتر به خداي تبارک وتعالي تقرب يابد. انسان هرقدر به عبادت الهي وفرمانبرداري از خداي سبحان بپردازد، نمي تواند حق خدا را ادا کند، چه رسد به اين که العياذ بالله به عصيان وارتکاب گناه بپردازد. امام سجاد عليه السلام به درگاه باري تعالي عرضه مي دارند: پروردگارا، وايِ من وواي بر من اگر در حالي در پيشگاهت حاضر شوم که بر من خشمناکي. در آن صورت چه کسي مي تواند تو را از من خشنود سازد؟ هيچ کار نيک وطاعتي ندارم که بر زبان آورم وبه واسطه آن در برابرت سربلند کنم. جز اميدواري به تو که رحمتت بر غضبت سبقت گرفته است هيچ ندارم. خدايا مرا ببخشا، مرا ببخشا، مرا ببخشا»(2).

حجت الاسلام والمسلمين شيرازي بر لزوم تدبر در آيات کلام وحي تأکيد کرد ويادآور شد: شايسته است که مؤمنان هنگام تلاوت قرآن عقول خود را به تکاپو اندازند وبه درک مفاهيمي که در پسِ آيات خفته است نايل آيند وبا مضامين والاي آن ارتباط پيدا کنند. تدبر در قرآن تنها راه عمل به آن است؛ چراکه عمل به قرآن متوقف بر فهم آن است وفهم قرآن جز با تدبر در آيات آن امکان پذير نيست. پيشوايان دين واهل بيت پيامبر عليهم السلام همگي قرآن را با آگاهي وهوشياري تلاوت مي کردند وهنگام تلاوت دل هايشان به لرزه مي افتاد ومو بر اندامشان راست مي شد وچه بسا در پي تأثير فوق العاده قرآن از هوش مي رفتند. از اين معنا در روايات بارها ياد شده است. براي نمونه ابان بن عثمان به نقل از محمد آورده است: «روزي امام جعفر صادق عليه السلام به من فرمودند: بخوان. عرضه داشتم؟ چه بخوانم. فرمودند: از سوره هفتم بخوان. شروع به خواندن کردم. سپس حضرت فرمودند: سوره يونس را بخوان. شروع کردم به خواندن سوره يونس تا اين که به اين آيه شريفه رسيدم: «لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ الْحُسْنَي وَزِيَادَةٌ وَلاَ يَرْهَقُ وُجُوهَهُمْ قَتَرٌ وَلاَ ذِلَّةٌ؛(3) کساني که نيکي کردند، پاداش نيک وافزون بر آن دارند، وتاريکي وذلت، چهره هايشان را نمي پوشاند». در اين حال حضرت فرمودند: کافي است. رسول خدا صلي الله عليه وآله فرمودند: در شگفتم که وقتي قرآن مي خوانم چرا پير نمي شوم!»(4)

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. زمر(39)، آيه23.

2. بحارالانوار، ج91، ص122 (باب32ـ ادعية المناجات).

3. يونس(10)، آيه26.

4. مستدرک الوسائل، ج4، ص238 (باب3ـ استحباب التفکر في معاني القرآن، حديث2).