آيت الله سيد حسين شيرازي (فرزند مرجع عالي قدر حضرت آيت الله العظمي حاج سيد صادق حسيني شيرازي دام ظله) در جمع شيوخ و معتمدان عشاير و اعضاي «هيئت خادمان آل محمد صلي الله عليه وآله» از نجف اشرف سخناني ايراد کرد.

ايشان با تلاوت آيه ي «وَاذْکُر رَّبَّکَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلْ عَسَي أَن يَهْدِيَنِ رَبِّي لِأَقْرَبَ مِنْ هَذَا رَشَدًا؛(1) و هرگاه فراموش کردي، [جبران کن] و پروردگارت را به خاطر بياور؛ و بگو: «اميدوارم که پروردگارم مرا به راهي روشنتر از اين هدايت کند!» اظهار داشت: اين آيه نکات دقيق و ظريفي دارد، از جمله اين که چگونه ممکن است انسانِ فراموش کرده، خدا را ياد کند؟ و چگونه ياد کرد و فراموشي با يکديگر قابل جمع است، چرا که فراموشي با به ياد داشتن در تناقض است.

وي افزود: چنان که برخي مفسران آورده اند، قرآن کريم در اين آيه تعبير زيبايي دارد، به اين معنا که واژه ي «نَسِيتَ؛ فراموش کردي» را به جاي «غفلت» به کار برده است تا بدين ترتيب، منزلت انسان را ارج نهد.

ايشان در ادامه گفت: گناه کردن، انسان را از ياد خدا غافل مي کند و البته پيامدهايي دارد که قساوت قلب و چيرگي شيطان بر انسان، از آن جمله است. لذا شايسته است انسان هماره به ياد خدا و ذاکر باشد تا از دام گناهان و در نهايت از گرفتار شدن در غفلت و آثار شوم آن برهد. بايد توجه داشت که گفتن «يا الله» به تنهايي تأثير بسزايي بر قلب دارد، اما متأسفانه غالباً از همين مقدار ياد کردن خدا نيز غافل مي شويم و زماني که جان به لب رسيده، عرصه بر ما تنگ مي شود خدا را ياد مي کنيم.

آيت الله شيرازي، پس از نقل دو داستانِ عبرت آموز درباره ي آثار ذکر خداي سبحان گفت: از نعمت هاي والاي خداي منّان بر انسان اين است که فرصت هايي را فراهم مي کند تا انسان به ياد حضرتش افتد و از جمله اين فرصت ها زيارت امامان اهل بيت عليهم السلام و امام زادگان، از جمله حضرت فاطمه ي معصومه عليها السلام است که اين امر خود از توفيقات بزرگ الهي است. به هنگام زيارتِ هر يک از معصومان، خواندنِ زيارت جامعه مستحب است. آنچه در اين زيارت جالب توجه است اين که انسان را به خود آورده، اعمال نادرستش را به ياد او مي آورد و اين جاست که تصميم به توبه و طلب آمرزش از خداي متعال مي گيرد.

در بخشي از اين زيارت، خطاب به معصوم عليه السلام مي خوانيم: «اي وليِّ خدا، ميان من و خداي ـ عزوجل ـ گناهاني است که تنها رضايت [وگذشتِ] شما [از من] آن را مي زدايد. پس سوگندتان مي دهم به آن که شما را امانت دارِ راز خويش قرار داد، و کار خلقِ خويش را به شما سپرد، و فرمانبرداري از شما را قرين طاعت خويش ساخت، آمرزش گناهانم را از خدا بخواهيد و شفيعان من باشيد.(2)»

ايشان درباره ي آدابِ ذکر خدا گفت: هنگام طلب آمرزش از پيشگاه خدا، بايد سرورمان رسول خدا و خاندان پاکش عليهم السلام را وسيله قرار دهيم، چنان که در دعا آمده است: «بار خدايا، گردنم از [بار سنگين] گناهان فرتوت شده است، پس بر محمد و خاندانش درود فرست و با گذشت خود، گردنم را [از قيد گناه و کيفرت] آزاد فرما! [بارخدايا،] بارِ گناهان بر پشتم سنگيني مي کند، پس بر خاندانش درود فرست و به [لطف و] منت خود، آن را سبک گردان (گناهانم را بزداي)(3)».

آيت الله شيرازي تأکيد کرد: همگي مان بايد آداب ذکر خدا را از چهارده معصوم عليهم السلام بياموزيم و دعاهاي آنان را که در اين معنا به ما رسيده است، بخوانيم، چرا که آنان بهترين الگوهاي ما هستند. از جمله اين دعاها، دعايي است که از امام زين العابدين عليه السلام در صحيفه ي سجاديه آمده است. آن حضرت در «مناجات الخائفين» (مناجات ترسيدگان) به درگاه الهي عرضه مي دارد: «بار خدايا، آيا پس از ايمان آوردنم به تو، عذابم مي کني؟ يا پس از دوستي ام نسبت به تو، از خويش دورم مي سازي؟ يا در حالي که به رحمت و گذشت تو اميد بسته ام، محرومم مي کني؟ يا پس از پناه بردن به عفوت، [به کيفر و عذابت] مي سپاري ام؟ حاشا که تو کريم، نوميدم کني؟ اي کاش مي دانستم که مادرم براي شقاوت مرا زاد؟ يا براي محنت و سختي مرا پروراند؟ کاش مرا نمي زاد و نمي پروراند!

کاش مي دانستم که از سعادتمندانم قرار داده و به قرب خويشت اختصاص داده اي تا مايه ي چشم روشني ام شود و جانم آرام و قرار گيرد. بار الها، آيا چهره هايي که در برابر عظمتت به سجده در افتاده، [به ذلت] سياه خواهي کرد؟ يا زباني که به ستايش مجد و جلالت گشوده شده، لال خواهي نمود؟ يا بر قلبي که کانون محبت توست، مُهر خواهي نهاد؟ يا بر گوش هايي که با اراده ي حضرتت به شنيدن ذکرت، کامروا شده، کر خواهي کرد؟ يا دستاني را که آرزوي نيل به رأفت تو، آن را به سويت فراز کرده، در بند خواهي کشيد؟ يا بدن هايي را که در راه طاعت حضرتت ناتوان گشته کيفر خواهي کرد، يا گام هايي را که در راه عبادت تو در رفت و آمد بوده است شکنجه خواهي نمود؟(4)»

معظم له در پايان تأکيد کرد: مداومت و مواظبت بر ذکر خدا نيازمند عزم و توجه جدي است و هر که عزمي محکم نداشته باشد، بدان اهتمام نخواهد ورزيد و در نتيجه، از ياد خدا و اهل بيت عليهم السلام که شفيعانِ همه ي خلق به درگاه خود قرار داده است، غافل خواهيم شد.

1) کهف(18)، آيه 24.

2) تهذيب الأحکام، ج6، ص99 (باب 46، زيارة جامعة لسائر المشاهد).

3) صحيفه سجاديه، ص69 الدعاء (16) (من دعائه عليه السلام إذا استقال من ذنوبه و...).

4) بحار الأنوار، ج91، ص143 (باب32 أدعية المناجاة، مناجاة الخائفين).