مرجع عالي قدر حضرت آيت الله العظمي حاج سيد صادق حسيني شيرازي دام ظله سخنان پربها و آگاهي بخشي در حضور زائران سعودي ـ که براي زيارت مراقد مطهر اهل بيت عليهم السلام به عراق و سپس ايران سفر کرده اند ـ بيان فرمودند.

آيت الله العظمي شيرازي دام ظله خطاب به حاضران فرمودند: ايمان مراتب و درجاتي دارد، چنان که بهشت نيز از درجاتي خاص برخوردار است. اين مطلب در روايات فراواني بيان شده است. عالي ترين درجه ايمان آن است که مؤمن از دو ويژگيِ خاص ـ که گاه جمع کردن آن دو بسيار دشوار است ـ يعني خوف و رجا، برخوردار شود. يعني بايستي هرگاه عبادتي يا کار خيري انجام داد، که آن عبادت و عمل صالح موجب افزايش منزلت او نزد خدا مي شود، هرگز مغرور نگردد و فريفته اعمال خود نشود. علاوه بر اين بايستي هرگاه دچار معصيت يا گناهي شد از رحمت خداي سبحان مأيوس نگردد. بنابراين مؤمن نه فريفته عبادتش مي شود و نه از گناهانش نا اميد مي گردد.

حضرت امام صادق عليه السلام مي فرمايند: «مؤمن هرگز به ايمان حقيقي دست نمي يابد، مگر آنکه هم خائف باشد و هم اميدوار. و هرگز خائف و اميدوار نمي شود مگر آنکه به خوف و رجايِ خود عمل کند»(1).

ايشان در توضيح اين آموزه مهم ديني فرمودند: هرگاه مؤمن در برابر گناهي قرار گرفت، با تمام اصرار و تأکيد بکوشد که خدا را معصيت و نافرماني نکند و اين به سبب خوفي است که از خداي سبحان در دل خود دارد؛ خوف از اين مطلب که شايد خدا از گناهش درنگذرد و اين گناه او را نبخشد. يعني با اعتماد به رحمت خدا نبايد گناه کند، و اگر مرتکب گناهاني شد نبايد چنين بينديشد که به سبب اين خوف خداي متعال گناهانش را نخواهد بخشيد. در روايات ما آمده است که ابن ابي بکر نقل کرده است که روزي حضرت امام سجاد عليه السلام در حال طواف بودند که ناگاه نگاهشان به گوشه اي از مسجدالحرام افتاد و جماعتي را ديد. آن حضرت سؤال کرد که اين جماعت چه کساني هستند؟ در پاسخ ايشان گفتند که اين، محمد بن شهاب زهري است که دچار اختلالِ در عقل شده و هيچ سخني بر زبان نمي آورد. خانواده اش او را به اينجا آورده اند تا شايد با ديدن انبوه جمعيت زبان باز کند و چيزي بگويد. وقتي که امام سجاد عليه السلام طواف خود را تمام کردند نزد او رفتند و پرسيدند: تو را چه شده است؟ محمد بن شهاب زهري فوراً امام سجاد عليه السلام را شناخت، و در پاسخ آن حضرت گفت: به ولايت و قدرتي دست يافتم و مرتکب گناه قتل شدم. پس از آن از ترسِ خدا دچار چنين حالتي شدم. امام زين العابدين عليه السلام فرمودند: من بيشتر از گناهي که کردي از يأسي که تو از رحمت خدا داري برايت نگرانم. (يعني يأس تو از رحمت خدا گناهش بيشتر است از ريختن خون انسان بيگناه)(2).

ايشان در ادامه سخنان خود فرمودند: ترديدي نيست که نمازگزاردن از علامات ايمان آدمي است، چنان که روزه داشتن و پرداختن زکات و خمس و ساير وظايف شرعي از واجبات به شمار مي آيند و بر انسان واجب هستند و از نشانه هاي ايمان انسانند، اما با اين همه، بالاترين درجه ايمان آن است که مؤمن از رحمت و بخشندگي خدا مأيوس و نوميد نشود و در هيچ حالي دچار نااميدي نگردد، و مع ذلک هميشه اين خوف و هراس را در دل داشته باشد که شايد خدا مرا نبخشد، و ميان اين خوف و آن رجا قرار داشته باشد.

معظم له در ادامه افزودند: ماه هاي رجب و شعبان و رمضان، هر سه ماه هاي فضيلت هستند. بايد هريک از ما بکوشيم که در اين ماه هاي پربرکت حالت خوف و رجا را در خود تقويت کنيم و اين کار را با تلقين و تصميم گيري و عزم راسخ انجام دهيم. لذا هرگاه ـ خداي ناکرده ـ مرتکب معصيت شويم فوراً استغفار نماييم و تنها به رحمت خدا تکيه نکنيم. همچنين اگر موفق شديم که عبادتي فراوان و پاک يا خيراتِ بسيار انجام دهيم، و مثلاً صدها و هزارها نفر از تهيدستان و نيازمندان را ياري دهيم، دچار خودفريفتگي و غرور نشويم، زيرا شايد به سبب وجود برخي عوامل و امور منافيِ اخلاص، اين عمل خير مورد قبول حضرت باري تعالي قرار نگيرد.

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1) اصول کافي، ج2، ص71، حديث11.

2) مجموعه ورام، ج2، ص4.