جمعي از بانوان مجمع قرآن کريم استان گلستان شب جمعه گذشته، در دفتر مرجع عالي قدر در شهر مقدس قم با ايشان ديدار کردند.

ايشان ضمن خوشامدگويي، از خداي متعال مسئلت نمودند طاعات وخدمات شان مقبول درگاه باري تعالي وحضرت ولي عصر عجّل الله تعالي فرجه الشريف واقع شود. سپس بيانات خود را با اين حديث شريف ـ که از حضرت امير عليه السلام روايت شده ـ آغاز نمودند: «المرءُ حيث وَضَعَ نفسه...؛(1) هر شخص همان گونه خواهد شد که خودش انتخاب کرده است».

ايشان افزودند: «حبيب بن مظاهر وشمربن ذي الجوشن دوست وهمشهري، وسال ها با هم بودند، ولي در نهايت هر کدام راه خودش را انتخاب کرد. تاريخ پر از اين گونه عبارت هاست. اگر تاريخ را مطالعه کنيم خواهيم ديد که چه بسا دو برادر بوده اند که يکي پا در مسير حق نهاد وديگري راه باطل پوييد. ريشه اين مطلب آن است که خداي متعال در وجود همه ما اعم از کوچک، بزرگ، پير، جوان، زن ومرد دو نيروي متضاد قرار داده است که عبارتند از: باورها وخواسته ها. در زبان روايت از باورها به عقل واز خواسته ها به شهوات تعبير شده است. هر کدام از ما در شبانه روز چندين بار بر سر دو راهيِ انتخاب ميان باورها وخواسته ها قرار مي گيريم. آن که در چنين دوراهي هايي باورها را بر خواسته ها وشهوات ولذات مقدم بدارد رستگار مي شود وکسي که خواسته ها را مقدم بدارد ـ هرچند ممکن است به لذتي زودگذر دست يابد ـ در نهايت دچار پشيماني خواهد شد. ريشه حبيب بن مظاهر شدن يا شمر شدن به همين مسأله باز مي گردد؛ چراکه حبيب باورها را مقدم داشت وشمر خواسته ها را.

هريک از ما در هر مسأله اي پيش از هر کار بايد تأمل کنيم وببينيم در اين مسأله چه چيزي به باورهاي ما مربوط مي شود وچه چيزي خواسته ها وشهوات ما را تأمين مي کند».

ايشان در بيان تفاوت باورها وخواسته ها فرمودند: «روزي مردي از اهل شام در مدينه به امام حسن عليه السلام برخورد کرد. او که تحت تأثير تبليغات منفي شاميان ودستگاه دروغ پرداز معاويه قرار داشت شروع کرد به توهين به امام وتا مي توانست به آن حضرت وپدر بزرگوارشان دشنام گفت. در چنين موقعيتي خواسته هر کس به طور طبيعي اين است که مقابله به مثل کند ودشنام را با دشنام پاسخ گويد وطرف مقابل را به سزاي گفتار ناشايست خود برساند. امام حسن عليه السلام در مدينه شخصيت بانفوذي بودند وکافي بود کمترين اشارتي کند تا هواداران ودوستان آن حضرت، مرد شامي را عقوبت کنند. هريک از ما ممکن است در چنين موقعيتي خشمگين شويم وبه فرمان خواسته هاي خود عمل کنيم، ولي حضرت در اين جا به باور خود عمل کردند. ايشان روبه مرد شامي کرده، فرمودند: به نظر مي رسد در اين شهر غريب باشي با من به خانه بيا تا اگر حاجتي داشته باشي برآورده کنم. آن حضرت با اصرار او را به خانه برد وچند روز از او پذيرايي کرد. مرد شامي که در آن چند روز از نزديک با زندگي ورفتار وبزرگواري امام حسن عليه السلام آشنا شده بود، از رفتارش بسيار پشيمان بود. روزي که قصد داشت به شام بازگردد، هنگام خداحافظي به حضرت گفت: روزي که به مدينه آمدم از هيچ کس به اندازه تو وپدرت بدم نمي آمد ولي امروز هيچ کس را در اين دنيا بيش از تو وپدر بزرگوارت دوست نمي دارم».

آية الله العظمي شيرازي در بخش ديگري از سخنان خود فرمودند: «در درون خانه ودر مسائل خانوادگي نيز ما هر روز با باورها وخواسته ها سروکار داريم. براي مثال در اختلاف ميان زن وشوهر ممکن است زن بگويد حال که او از من قدرشناسي نمي کند ويا به من توجه ندارد من هم با او قهر مي کنم. اين سخن خواسته زن است، ولي باور در اين جا آن است که بگويد: زنان هم مي توانند مردان را تربيت کنند وارتقا دهند. من با رفتار خوبم او را تربيت خواهم کرد. چنين زني پس از چندين هفته يا چندين ماه موفق خواهد شد تا شوهرش را متنبه کند، در حالي که اگر به خواسته خود عمل مي کرد هم کانون زندگي شان تلخ مي شد وهم موفق به تغيير دادن همسرش نمي گرديد وبه عبارت ديگر شوهرش در همان جهالت ورشدنيافتگي باقي مي ماند.

البته اگر موفق نشد شوهرش را تغيير دهد وهمچنان در قبال رفتارهاي تند او با نرمي وسخنان گرم با او برخورد کرد، چنين زني در حکم آسيه است که شوهرش از بدترين خلايق بود ولي خودش در قرآن اين گونه ستايش شده است: «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِينَ ءَامَنُوا امْرَأَةََ فِرْعَوْنَ؛(2) خدا براي کساني که ايمان آورده اند زن فروع را مثل مي زند».

بايد توجه داشته باشيم که ضرب المثل واقع شدن زن فرعون بدان معناست که او نمونه والگويي است که خدا براي سرمشق گرفتن به ما معرفي کرده است. نکته ديگر اين که زن فرعون فقط سرمشقي براي زنان نيست، بلکه خداي متعال در اين آيه او را سرمشق تمام کساني دانسته است که ايمان آورده اند. پس زن فرعون سرمشق زنان ومردان مؤمن است.

اين مسأله در خصوص مردان نيز صادق است. مردان نيز بايد در محيط خانه ودر قبال ناخرسندي ها واموري که نمي پسندند، بردباري پيشه کنند وبه جاي درافتادن به دام خواسته ها، باورها وعقل خود را حاکم کنند. اگر مرد در برابر اندک وبسيار زندگي خويشتن دار باشد ودر برابر رفتارهاي نامناسب زن رفتار مناسب نشان دهد زن نيز به خود مي آيد ورفتارش را تغيير مي دهد. البته در مواردي که زن، علي رغم رفتار مناسب مرد، تغيير نمي کند، مرد چيزي را از دست نداده وبه وظيفه خود عمل کرده است. هرگز در تاريخ گزارش نشده است که امام حسن عليه السلام در مقابل جعده ـ که در نهايت شقاوت وبدي بود ـ رفتار تندي از خود نشان داده باشند واين حلم واخلاق والاي حضرت بايد سرمشق ما واقع شود».

ايشان در پايان فرمودند: «تمام اين امور محتاج تمرين وصبر است وشايد در ابتدا دشوار جلوه کند. اما بايد دانست که تمام راه ها از گام اول شروع مي شوند وکسي که در راه خير قدم بگذارد، خدا او را ياري خواهد نمود. نکته مهم اين است که بدانيم هر کس همان گونه خواهد شد که خودش انتخاب کرده است».

1. غرر الحکم ودرر الکلم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، ص238.

2. تحريم(66)، آيه11.