جمعی از مقامات عالی رتبه ی عراقی از جمله ناظر وزارت دادگستری عراق و شماری از قضات شهر نجف اشرف با بزرگ مرجع جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی حاج سید صادق حسینی شیرازی مدظله العالی دیدار کردند.

معظم له ضمن خوشامدگویی خطاب به میهمانان فرمودند: حکومت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیهماالسلام گستره ای بزرگ را شامل می شد که بر پایه ی تقسیمات سیاسی امروزه پنجاه کشور از جمله عراق، ایران و سوریه را دربر می گرفت. طی دوره ی تقریبی حکومت پنج ساله ی آن حضرت و علی رغم این که حکومت ایشان با مشکلات داخلی و خارجی روبه رو بود و سه جنگ سنگین و بی مانند از سوی ناکثین، قاسطین و مارقین بر آن حضرت تحمیل شد، با این حال ایشان مهم ترین مسائل جامعه ی بشری، یعنی آزادی و اقتصاد را در بهترین صورتش ـ که در سراسر جهان همانندی برای آن متصور نیست ـ به مردم ارزانی داشتند که جهان امروز با تمام پیشرفت هایش در عرصه ی اقتصاد و سیاست، در رؤیای آن به سر می برند.

مرجع عالیقدر درباره ی رفتار سیاسی بر جای مانده از امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: مهم ترین نماد آزادی در جهان، تظاهرات اعتراضی بر ضد حاکمان است.

به عنوان مثال، امروزه در جهان آزاد راهپیمایی های اعتراضی بر ضد حاکمان صورت می گیرد، اما مشروط به این که باید از سوی نهاد و تشکلی قانونی، مانند انجمن یا حزب باشد و البته برای این منظور باید زمان و مکان راهپیمایی و شعارهایی که در آن مطرح می شود به نهاد ذی ربط ارائه شود تا مجوز راهپیمایی برای آن تشکل صادر گردد. البته با تمام این شروط، حاکمیت درخواست برگزار کنندگان راهپیمایی را تأمین نمی کند.

در مقابل، می بینیم که امیرالمؤمنین علیه السلام چهارده قرن پیش از این ـ که تمام جهانِ قبل از حکومت آن حضرت عرصه ی تاخت و تاز و حاکمیت خودکامگی و دیکتاتوری بود و پس از دوران کوتاه حکومت ایشان نیز استبداد و خودکامگی بر جهان سایه افکند ـ به مخالفان خود اجازه ی تظاهرات بر ضد خود را دادند و معترضان را به رعایت هیچ شرطی ملزم نکردند. در این معنا داستانی به روایت امام صادق علیه السلام نقل شده است، بدین بیان که ایشان فرمودند: «زمانی که امیرالمؤمنین علیه السلام به کوفه رفتند، به فرزند خود حضرت امام حسن علیه السلام فرمودند تا در میان مردم بانگ برآورد که «ای مردم، گزاردن نماز تراویح (نافله) به جماعت جایز نیست».

ایشان این دستور را نه خودسرانه که به پیروی از رسول خدا صلی الله علیه وآله که از خواندن چنین نمازی به جماعت نهی فرموده بودند، منع نمودند.

امام حسن علیه السلام نیز دستور پدر را به مردم ابلاغ کردند و مردم جاهل با شنیدن سخن آن حضرت، اعتراض نمودند.

امام حسن علیه السلام نزد پدر بازگشتند و امیرالمؤمنین علیه السلام علت هیاهوی مردم را از ایشان جویا شدند و امام حسن علیه السلام پاسخ دادند: مردم به سخن حق شما که همان سخن رسول خدا است اعتراض کردند.

امیرالمؤمنین علیه السلام امام مجتبی علیه السلام را در این مورد دعوت به صبر نمودند.(1)

آیت الله العظمی شیرازی مدظله العالی فرمودند: این جماعت معترض هرچند یک هزارم مردم کوفه را تشکیل نمی دادند، اما علی رغم چنین موقعیتی اجازه یافتند به اعتراض و تظاهرات دست بزنند و امام علیه السلام فرمودند تا آزادشان گذارند.

به راستی آیا می توان چنین رفتاری را در جهان متمدن امروز و مدعی آزادی یافت؟

معظم له سپس به نمونه ای از سیاست و برنامه ی اقتصادی امیرالمؤمنین علیه السلام اشاره کردند و فرمودند: در زمینه ی اقتصاد و امور معیشتی، امیرالمؤمنین می فرمایند: «هَیْهَاتَ أَنْ یَغْلِبَنِی هَوَایَ وَیَقُودَنِی جَشَعِی إِلَی تَخَیُّرِ الأطْعِمَةِ وَلَعَلَّ بِالْحِجَازِ أَوْ الْیَمَامَةِ مَنْ لا طَمَعَ لَهُ فِی الْقُرْصِ وَلا عَهْدَ لَهُ بِالشِّبَعِ؛(2) هیهات که هوی و هوس ‍ بر من غلبه کند و حرص و طمع مرا وادارد تا طعامهای لذیذ را برگزینم ، در حالی که ممکن است در سرزمین حجاز یا یمامه کسی باشد که حتی امید به دست آوردن یک قرص نان نداشته باشد و نه هرگز شکمی سیر خورده باشد».

امام علیه السلام در کوفه بودند، اما بیشتر روزها غذا نمی خوردند و اگر می خوردند، چندان نبود که سیر شوند، چرا که ـ از نظر ایشان ـ ممکن بود کسی در دوردست ها مانند حجاز و یمامه گرسنه باشد. باید توجه داشت که لفظ «لعل» بار تأکید ندارد، بلکه به معنای «ممکن» است.

مرجع عالیقدر در ادامه فرمودند: قطعاً امام امیرالمؤمنین علیه السلام در طول تاریخ و تا به امروز دشمنانی قسم خورده داشته و دارند. آنان خوشرویی و اخلاق نیک ایشان را به این تصور که نقص است مورد نکوهش قرار داده، می گفتند: «إنّ فیه دعابة؛ در او شوخ طبعی وجود دارد» در حالی که این ویژگی فضیلت است، نه کاستی و مایه ی نکوهش.

همین دشمنان اگر حتی یک موردِ نقض کننده ی سخن پیش گفته ی امیرالمؤمنین علیه السلام می یافتند آن را در بوق و کرنا می کردند و برای تکذیب سخن ایشان حنجره ها می دریدند و سکوت آنان در این باره نشان از آن دارد که در حکومت آن حضرت حتی یک گرسنه وجود نداشت و در سایه ی حکومت ایشان همگان در رفاه و آسایش روزگار سپری می کردند.

حضرت آیت الله العظمی شیرازی مدظله العالی افزودند: در رفتار حاکمان جهان امروز، به ویژه حاکمان ثروتمندترین کشور تأمل کنید و ببینید که آیا یکی از آنان می تواند ادعا کند که از وجود گرسنه ای در قلمرو حکومتش اطمینان ندارد؟

ایشان تأکید کردند: درست است که امیرالمؤمنین علیه السلام در عراق امروز حضور ندارند، اما مرقد پاک و سیره ی ایشان در عراق است، لذا هریک از شهروندان عراقی باید در راه ترویج و تبلیغ سیره و منش آن حضرت بکوشد و پیروی از آن را تشویق و ترغیب نمایند، حال تشویق نمودن آنان با زبان سر باشد یا با زبان قلم فرقی نمی کند.

این وظیفه بر عهده ی همگان نهاده شده است، باید به تدریج عراق به آرامش و سامان نائل شود و این سامان یافتگی همسایگان عراق را نیز در بر خواهد گرفت و سپس تمام جهان را فرا می گیرد.

معظم له در پایان سخنان خود یادآوری کردند: به کارگیری روش و منش امام امیرالمؤمنین علیه السلام که همچنان بر پیشانی تاریخ می درخشد و در وجدان های زنده طنین انداز است، مسئولیت مهم و وظیفه ی همگان، به ویژه وظیفه ی مردم عراق است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، ج3، ص70، حدیث30.
2. نهج البلاغه، نامه ی 45 خطاب به عثمان بن حنیف انصاری.