در شب هاي ماه مبارک رمضان، طلاب، علما و فضلاي حوزه علميه، شخصيت هاي گوناگون و عموم مؤمنان در بيت مرجع عالي قدر در شهر مقدس قم حضور به هم مي رسانند و در خلال ديدار با ايشان، درباره مسائل علمي، فقهي، تاريخي و فرهنگي سخن به ميان مي آورند و آية الله العظمي سيد صادق شيرازي نيز ضمن شرکت در اين گفتگوها ديدگاه هاي ارزشمندشان را ابراز مي دارند.
بسم الله الرحمن الرحيم
در اين شب چند موضوع فقهي مورد بحث قرار گرفت و جلسه با مسأله خمس که شب قبل مطرح شده بود آغاز شد. در اين زمينه گفته شد: شماري از عالمان مانند صاحب جواهر و محقق اردبيلي گفته اند: اگر مکلف اموالي داشت و خمس آن را داد و در سال بعد منفعتي به دست آورد، تازماني که مال مخمس سال گذشته، تمام نشده نمي تواند از منفعت امسال مصرف کند و اگر براي مخارج زندگي خود از آن استفاده کند، بايد خمس آن را بپردازد.
آن گاه از معظم له سؤال شد: مقدار مشخص در عبارت «آنچه زيادش مست کند اندکش حرام است» چقدر است؟
ايشان در پاسخ فرمود: آنچه در قرآن و روايات در اين باره آمده است ظهور در فعليت دارد، مثلاً عبارت «آن چه زيادش مست کند» به معناي «آنچه فعلش مست کنند» مي باشد. اين قاعده در همه جا جاري است.
به عنوان مثال: مرغ پاک است و سگ نجس است و اين نجس بودن تا زماني است که سگ، سگ باشد. بول نيز تا وقتي بول باشد، نجس است، اما اگر تبديل به بخار شد، نجس نخواهد بود، زيرا عملاً بول نيست. از همين رو موادي چون الکل اگر چيزي مانند آب به آن افزوده شود و آن را به گونه اي تغيير دهد که حالت مستي کنندگي اش را از بين ببرد حرام نخواهد بود.
ايشان سخنان خود را اين گونه دنبال کرد: فقاع (آب جو) از نظر عرف خمر (شراب) به حساب نمي آيد، ولي شرع اطهر آن را خمر خوانده است. در سخن معصوم عليهم السلام آمده است: «فقاع خمر است، ولي مردم آن را کوچک شمرده اند».
ماء الشعير که مصرف دارويي دارد اگر آب جو نباشد طاهر است.
از ايشان درباره حکم نوشيدني هايي سؤال شد که گفته مي شود در آن خمر (الکل) وجود دارد.
وي فرمود: اگر نوشيدن زياد آن مست کننده باشد، نوشيدن اندک آن حرام است و حکم آن همانند ريختن يک قطره، شراب در طرف غذاست که خوردن آن جايز نيست و اين حرمت از آن روست که زياد شراب مست مي کند و حرام است و لذا اندک آن نيز حرام مي باشد.
سپس افزود: هر چيزي (نوشيدني) که بر ظرف آن «محتوي خمر» نوشته شده باشد، در صورتي که براي فرد اطمينان حاصل شود واقعاً مست کننده است، نجس مي باشد [و احراز اطمينان ضرورت دارد]. شارع مقدس در نوشيدني ها و خوردني ها اصل را بر طهارت وحليت گذاشته و تفحص لزوم ندارد. در واقع شارع خود، امور را آسان گرفته است و «خداوند دوست دارد رخصت هايش مورد عمل قرار گيرد، همان طور دوست مي دارد به واجباتش عمل شود».
آية الله العظمي شيرازي ادامه داد: اگر به صرف شک و احتمال نجاست، بخواهيم در هر چيزي تفحص کنيم به نجس بودن چيزهاي فراواني خواهيم رسيد. شارع مقدس نيز دقت و تحقيق در اين امور را از مسلمانان نخواسته است. در روايت آمده است: «بني اسرائيل [با تحقيق و دقت بي جا] بر خود تنگ (سخت) گرفتند، خداوند نيز بر آنان تنگ گرفت».
بنابراين در مورد خوراکي ها و اين که چگونه و از چه ساخته شده وظيفه نداريم تحقيق کنيم، مگر اين مکلف بخواهد احتياط کند که اين امر نيز مربوط به خود اوست و مهم اين است که تحقيق در مورد ياشده بر او واجب نيست.
سؤال ديگري که مطرح شد اين بود که اگر ندانيم آب کر است يا نه، در اين صورت تکليف چيست؟
معظم له پاسخ داد: بايد متصل به کر بودن را احراز کنيم، زيرا اصل، عدم کر بودن است که خود کر بودن آن را به دست آورد يا به وسيله تأييد شخصي ديگر به دست مي آيد.
شايان توجه است که حجة الاسلام والمسلمين شيخ محمد باقر ايرواني، شاعر اديب در آغاز جلسه شعري در فضايل و مناقب حضرت خديجه کبري سلام الله عليها خواند.
