جمعي از طلاب، فضلا واستادان حوزه هاي علميه کربلاي معلا روز جمعه 18جمادي الثاني 1427 (23/4/85) با حضرت آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي ديدار نمودند.

ايشان طي اين ديدار با اشاره به آيه شريفه «ثُمَّ جَعَلْنَاکُمْ خَلاَئِفَ فِي الأَرْضِ مِن بَعْدِهِم لِنَنظُرَ کَيْفَ تَعْمَلُونَ؛(1) آن گاه شما را پس از آنان در زمين جانشين قرار داديم تا بنگريم چگونه رفتار مي کنيد» خطاب به طلاب علوم ديني فرمودند: شما طلاب ومدرسان وفضلاي حوزه هاي علميه، پيشاهنگ اين حوزه نيستيد ودر صف اول قرار نداريد. قرن ها پيش از شما افراد فراواني وارد اين مجموعه شده اند ورفته اند. از اصحاب معصومين عليهم السلام نظير ابوذر، سلمان، عمار، خبّاب، جابربن عبدالله انصاري، عَمربن حَمق خزاعي، ميثم تمار، رشيد هجري، بُرير، حبيب بن مظاهر، ابوخالد کابلي، ابوحمزه ثمالي، زُراره، محمدبن مسلم، محمدبن ابي عمير ـ که حضرات معصومين عليهم السلام را ديدند واز آنان حديث شنيدند ـ گرفته تا پيشگامان حوزه علميه شيعه نظير شيخ مفيد، شيخ طوسي، شريف رضي، شريف مرتضي وديگر علما نظير: محقق حلي، علامه حلي، ابن فهد، شهيد اول ودوم وسوم وچهارم، سيد بحرالعلوم، وحيد بهبهاني، شيخ انصاري، صاحب کفايه، صاحب عروه وهزاران وهزاران تن از علماي بزرگوار همگي درس آموز اين مکتب وخوشه چين اين خرمن مبارک وپربها هستند.

ايشان افزودند: چندين برابر اين افراد وارد حوزه علميه شدند وبه مصداق آيه يادشده، هريک نقش خود را ايفا کردند. کسي چون ابوذر روزگاري زيست وخدا رفتار وعملکرد وي را نگريست وآن گاه از دنيا رفت. زراره وشيخ مفيد وديگران نيز نقش خود را ايفا کردند ودرگذشتند. اکنون نوبت به ما وشما رسيده است تا چگونه رفتار کنيم. هنوز دورِ ما به پايان نرسيده والبته خداي متعال عملکرد ما را خواهد ديد.

ايشان در ادامه ضمن توصيه طلاب به مطالعه تراجم وسرگذشت علماي سلف وتأکيد بر درس آموز بودن ماجراهاي زندگي آنان، اين حکايت عبرت آميز را بيان داشتند: در روزگار گذشته در کربلا خطيب توانايي به نام شيخ مهدي مازندراني زندگي مي کرد که بنده او را درک، ودر ده ها مجلس ايشان شرکت کردم. او نويسنده کتاب هايي چون شجره طوبي، معالي السبطين والکوکب الدرّي مي باشد. جدّ او در اوايل، محصل وهم درس شيخ مرتضي انصاري بود. يک روز اين دو هم درس به اتفاق هم به مسجد کوفه رفتند وشب را در آن جا سپري کردند. هنگام غذاخوردن که رسيد هر دو گرسنه بودند ولي پولي نداشتند. تنها شيخ مرتضي انصاري يک «فلس» داشت وبه دوستش پيشنهاد کرد آن را به بازار ببرد وبا آن يک قرص نان تهيه کند. دوست شيخ نيز چنين کرد وبا يک قرص نان ومقداري شيره خرما بازگشت. شيخ مرتضي انصاري با شگفتي پرسيد: چگونه با يک «فلس» هم نان وهم شيره خرما خريدي؟ پاسخ داد: اين شيره را نسيه خريدم. شيخ مرتضي از اين کار او اظهار ناخرسندي نمود ولب به شيره نزد. بلکه فقط از کناره هاي نان خورد که معمولاً کيفيت پايين تري دارد وبه وسط نان که به شيره خرما آغشته بود دست نزد. اين ماجرا گذشت ودوست شيخ مرتضي مجبورشد به وطن خويش بازگردد ودر روستايي به تبليغ وارشاد هموطنان مشغول شود. اما شيخ مرتضي انصاري در نجف ماند وتحصيلات خود را به پايان رساند. يک روز دوست شيخ مرتضي به همراه عده اي از اهل ولايتشان براي زيارت عتبات عاليات به نجف آمدند و ورود آنان به نجف مصادف با زماني بود که به تازگي درس خارج شيخ مرتضي در حرم مطهر تمام شده بود واو به همراه ده ها تن از شاگردانش در حال خروج از حرم بودند. هنگامي که اين دو يار قديمي در صحن حرم با هم ملاقات وروبوسي کردند، دوست شيخ مرتضي آهسته واز باب مزاح در گوش وي گفت: ما که با هم درس مي خوانديم وهم مباحثه بوديم، چطور شما به اين جا رسيديد؟ شيخ مرتضي هم با لحن شوخي در گوش وي گفت: چون من شيره خرما نخوردم ولي شما خورديد!

مرجع بزرگوار افزودند: اين گفتگو به ظاهر يک شوخي است ولي در واقع «جِد» و«حکمت» است. شيخ مرتضي انصاري وهم درس وي به نيکي مي دانستند که قرض گرفتن وخريد نسيه اشکالي ندارد واستفاده از آن شيره خرما کم ترين مانعي ندارد. البته براي کسي که مي تواند از «قرض» و«نسيه» استفاده نکند، قرض ونسيه مکروه مي باشند. وانگهي شيخ مرتضي انصاري آن شيره خرماي نسيه را تهيه نکرده بود وشايد براي ايشان خوردن آن شيره مکروه نبود، اما با همه اين احوال از مصرف آن خودداري نمود. چه بسا اگر کس ديگري به جاي ايشان بود مي گفت: «هر مکروهي جايز است» واز آن غذا استفاده مي کرد، ولي او چنين رفتار نکرد.

ايشان خاطرنشان کردند: از زمان شيخ مرتضي انصاري تاکنون هزاران تن از خطبا وطلاب وفضلا در حوزه نجف درس خوانده اند ولي چه بسا به مقام علمي وعملي ايشان نرسيده اند. همين افراد از علم ايشان استفاده کرده وهزاران تن از مردم را هدايت وارشاده کرده اند. در حقيقت همين زهد وتقواي حقيقي ايشان بود که باعث شد در ميان اين خيل عظيم به چنين مقامي دست يابد. نقل است که يکي از چشمان ايشان چنان ضعيف بود که مي توان گفت بينايي نداشت وچشم ديگر وي نيز به شدت ضعيف بود. يکي از بزرگان مي فرمودند: شيخ مرتضي انصاري با ربع چشم مي زيست وبا همان ربع چشم اين همه خدمات علمي ارائه داد. اضافه بر اين ايشان ـ آن گونه که نوشته اند ـ 67سال زيست وعمر چنداني نداشت.

ايشان يادآور شدند: شيخ مرتضي انصاري فقط يک نمونه از عالمان بزرگوار ماست. علامه بحرالعلوم، وحيد بهبهاني وديگران نيز چنين بودند. اين افراد همگي درگذشتند واينک نوبت ماست. فراموش نکنيم که اين افراد معصوم نبودند وما نيز مي توانيم به مقام آنان دست يابيم. هرکدام از ما وشما مي توانيم شيخ انصاري وعلامه بحرالعلوم شويم.

معظم له به طلاب علوم ديني سفارش نمودند: امروز جهان تشنه نور معارف واحکام وتعاليم اهل بيت عليهم السلام است وحتي هزاران طلبه نيز براي جوابگويي به اين نياز کافي نيست. وظيفه طلاب علوم ديني را مي توان در دو چيز مهم خلاصه کرد: بسيج علمي وتقواي حقيقي. طلاب عزيز نبايد وقت خود را به بطالت بگذرانند، بلکه بايد از کم ترين اوقات خود براي مطالعه، مباحثه، تدريس وديگر فعاليت هاي علمي استفاده کنند. انسان مي تواند اوقات خواب وديگر کارهاي شخصي خود را به حداقل لازم تقليل دهد وبقيه وقت خود را به کارهاي مفيد بگذراند. اين سخن پيشينيان را درنظر داشته باشيد که مي گفتند: «به درس نگوييد کار دارم، بلکه به هرکار ديگري بگوييد درس دارم». شيخ آقابزرگ تهراني در اعلام الشيعه در احوال شيخ مرتضي انصاري مي نويسد: سيزده سال در درس خارج شرکت مي کرد ولي فقط يک جلسه غيبت کرد آن هم به اين دليل که براي کاري ضروري به بغداد رفته وبا وجود اين که پيش بيني هاي لازم را ديده بود ولي زماني به نجف رسيد که جلسه درس تمام شده بود. فراموش نکنيم که حوزه علميه نجف در آن روزگار تعطيلات تابستاني نداشت وزمستان وتابستان درس وبحث برقرار بود.

ايشان در پايان فرمودند: کليد تقواي حقيقي محاسبه روزانه نفس به اندازه دستِ کم پنج دقيقه است. خداي متعال واهل بيت عليهم السلام درياي کرم هستند ودوست دارند ما شيخ انصاري وبرتر از شيخ انصاري شويم. اگر در اين زمينه مانعي هست از جانب آنان نيست. بلکه موانع اين امر فقط مربوط به ما است. بکوشيم از اهل بيت ياري بخواهيم واين موانع را برطرف کنيم.

يادآوري مي شود که بازديدکنندگان يک روز پيش از اين نيز با حجت الاسلام والمسلمين سيد حسين شيرازي ديدار کردند ووي در جمع طلاب به سخنراني پرداخت.

 

 

1. يونس(10)، آيه14.