در شب هاي پر برکت ماه رمضان علما، فضلا، طلاب حوزه علميه، شخصيت هاي گوناگون وعموم مؤمنان به ديدار آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي در شهر مقدس قم مي روند. طي اين ديدارها گفتگوهاي پر بهايي پيرامون مباحث علمي، فقهي، فرهنگي وتاريخي صورت مي گيرد که حاوي نکات ارزشمند بسياري است ومرجع عاليقدر نيز رهنمودها وسفارش هايي ايراد مي فرمايند.
بسم الله الرحمن الرحيم
در ابتداي اين جلسه آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي اين مسأله را براي گفتگو ومناقشه مطرح کردند: شخصي از عامه به همراه خانواده اش که همگي سني هستند زندگي مي کرد. پس از مدتي اين شخص مستبصر شد وبه صورت مخفيانه به آيين تشيّع گراييد. وي به دليل تقيه به همراه خانواده اش قبل از مغرب افطار مي نمود وفرض اين است که چاره اي جز اين نداشت. آيا با اين فرض اعاده روزه هايش بر او واجب است؟
ايشان در ادامه به موضوع تقيه واين روايات امام صادق عليه السلام پرداختند که مي فرمايند: «أفطر يوماً من شهر رمضان أحبّ إلي من أن يضرب عنقي؛(1) اگر يک روز از ماه مبارک رمضان را [از سر ناچاري وتقيه] افطار کنم نزد من پسنديده تر از آن است که گردنم را بزنند». از آن‌جا که اين روايت با لفظ «وأقضيه؛ وآن‌را بعدها قضا کنم» نيز وارد شده، اين بحث مطرح شد که آيا اصل عدم الزيادة مقدم است يا اصل عدم النقيصة؟ وکداميک از دو روايت صحيح تر است؟
پس از آن مسأله زير مورد بررسي ومناقشه قرار گرفت:
هرگاه کسي براي روزه بررسي کند که آيا سپيده سرزده است يا نه وپس از فحص وبررسي يقين کند هنوز فجر طلوع نکرده وغذا بخورد، سپس معلوم شود که اشتباه کرده ودر آن هنگام سپيده سر زده بود، در اين‌جا از نظر بيشتر فقها روزه اين شخص صحيح مي باشد. آيا اين مسأله در جايي که شخص ساعت را ملاک قرار دهد نيز به همين منوال است؟ بدين معنا که اگر شخص از خواب برخاست ويقين کرد ساعت چهار است ولي بعد معلوم شد که ساعت پنج بوده آيا به اين کارِ شخص نيز شرعاً فحص اطلاق مي شود يا خير؟
در اين جلسه همچنين از مرجع عالي قدر درباره رؤيت هلال با چشم مسلح سؤال شد، ايشان پاسخ دادند: رؤيت با چشم مسلّح کافي نيست وملاک تولد هلال وخروج از محاق نمي باشد؛ بلکه ملاک شرعي فقط رؤيت است؛ همان‌طور که در حديث شريف آمده است: «صُم للرؤية وأفطر للرؤية؛(2) چون هلال [ماه رمضان] را ديدي روزه بدار وچون هلال [شوال] را مشاهده کردي افطار کن».
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. وسائل الشيعه، ج10، ص131 (باب57 ـ جواز الانطار للتقية والخوف).
2. تهذيب الاحکام، ج4، ص159 (باب41 ـ علامة أول شهر رمضان وآخره، ح17).
