«دعا وتلاش لازم وملزوم يکديگرند وهريک بدون ديگري ناقص است».

مرجع عالي قدر روز جمعه 11 اسفندماه 1385 در ديدار با شماري از بانوان يزد وشهرونداني از اصفهان با تأکيد بر مطلب فوق فرمودند: دو آيه شريفه در قرآن وجود دارد که در هر دو اسلوب حصر واستثنا به کار رفته است. خداي متعال فرموده است: «قُلْ مَا يَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُکُمْ؛(1) بگو اگر دعاي شما نبود پروردگارم به شما اعتنا نمي کرد» ونيز فرموده است: «وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَي؛(2) براي آدمي جز حاصل تلاش او بهره اي نيست».

ايشان افزودند: دعا وتلاش وقتي در کنار هم باشند نتيجه مطلوب حاصل مي شود.

آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي ضمن تأکيد بر اهميت دعا وذکرگفتن اظهار داشتند: شايسته است هر کار دشوار وغير دشواري را با ياد خدا وذکر بسم الله الرحمن الرحيم آغاز کنيم. ياد کردن خدا در مشکلات ودشواري ها بسيار ثمربخش است وبه تجربه ثابت شده که در مسائل دشوار علمي وقتي جوينده دانش بسم الله بگويد واز خدا ياري بطلبد دري از رحمت وفهم بر وي گشوده مي شود.

ايشان با تأکيد بر اين معنا که توسل به اهل بيت عليهم السلام مصداق توسل به خداست تصريح کردند: البته ناگفته نماند که توسل به اهل بيت عليهم السلام عين توسل به خداي متعال ومصداق کمک گرفتن از خداست. به عبارت ديگر خداي سبحان اين چهارده نور پاک را براي همگان ـ حتي انبيا وفرشتگان ـ راهي به سوي خود مقرر فرموده است. براي نمونه جبرئيل نزد آدم ابوالبشر آمد وتوسل به خمسه طيبه را به او تعليم نمود. اين مطلب در مورد حضرت نوح وديگر پيامبران الهي نيز صادق است.

ايشان در بيان مفهوم «سعي» واهميت آن خاطرنشان کردند: حضرت هاجر وقتي با کودک شيرخواره اش در بياباني لم يزرع تنها ماند به سوي کوه صفا دويد تا شايد آن جا آب بيابد. وقتي به آنجا رسيد وآب مشاهده نکرد به سوي کوه مروه شتافت ودر آنجا هم ناکام ماند وهفت بار فاصله ميان اين دو کوه را با شتاب دويد. به چنين حالتي در زبان عربي سعي مي گويند ودر اصطلاح به راه رفتن سعي گفته نمي شود. خداي متعال در جاي ديگر فرموده است: «يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّکَ کَادِحٌ إِلَي رَبِّکَ کَدْحًا فَمُلَاقِيهِ؛(3) اي انسان تو با رنج وشتاب به سوي پروردگارت مي روي واو را ملاقات خواهي کرد».

کدح در اصطلاح عبارت از اين است که انسان منتهاي نيروي خود را صرف کاري نمايد. بسيارند کساني که نيروهاي فروخفته فراوان در اندرون دارند ولي هرگز در راه رسيدن به هدفشان از آنها استفاده نمي کنند. در حقيقت «کدح» مرتبه اي بالاتر از «سعي» وبه معناي جان کندن وتلاش طاقت فرساست.

ايشان ضمن بيان اين مطلب که تحمل مشقات واستقامت لازمه رسيدن به هدف هاي والاست فرمودند: کساني چون سلمان وابوذر، به سادگي سلمان وابوذر نشدند وبا چنين مقامات والايي به دنيا نيامدند. عظمت مقام، ولادتي نيست بلکه صناعتي است وآدمي بايد خشت خشت بناي موفقيت را با دستان خود روي هم بگذارد. تمام خوبان وبزرگان کساني هستند که در مقام دعا وعمل هيچ کوتاهي نکرده اند وضمن تلاش بسيار، با توسل به خدا واوليايش توفيق عمل خالصانه را از او خواسته اند.

ايشان در پايان سفارش کردند: قرآن مجيد بارها انسان ها را به سعي وتلاش توصيه فرموده است. شايسته است ما نيز آني دست از تلاش برنداريم ولحظات گرانقدر عمر را تباه نکنيم. در عين حال بکوشيم از دعا وتوسل وحاجت خواستن از خدا واولياي او ـ که وسيله قرب به اويند ـ غافل نشويم.

 

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. فرقان(25)، آيه77.

2. نجم(53)، آيه39.

3. انشقاق(84)، آيه6.