عاشورا هم «عَبَرات» است و هم «عِبرات»؛ چراکه بخشي از عاشورا اشک ريختن و گريه کردن بر امام حسين عليه السلام و عزاداري آن حضرت است اما قسمت ديگري از آن عبرت و درس گرفتن است؛ زيرا عاشورا يک فرهنگي عظيم است که بايستي از اين فرهنگ درس بياموزيم.

اين جملات بخشي از سخنراني مرجع عالي قدر جهان تشيع حضرت آيت الله العظمي سيد صادق حسيني شيرازي دام ظله مي باشد که در شام غريبان حسيني در تاريخ 10 محرم الحرام 1431ق. (6 دي ماه 1388ش.) و در جمع صدها نفر از عزاداران و عاشقان و دلباختگان مکتب سيدالشهدا عليه السلام ايراد گرديد.

معظم له در ابتدا ضمن شکرگزاري درک فيض عاشوراي امسال اظهار داشتند: عاشوراي امسال هم تمام شد اما قدر اين ايام را کساني مي دانند که سال گذشته بودند و عاشورا را درک کردند اما امسال ديگر در بين ما نيستند و در عالم آخرت به سر مي برند و نمي توانند تا بار ديگر اين فيض عظيم را درک کنند و آنها مي دانند که ما مردم چه نعمت عظيم و گوهر بزرگي را در اختيار داشتيم که متأسفانه حالا ديگر تمام شده است.

ايشان در ادامه سخنان خود افزودند: من در اينجا وظيفه ي خود مي دانم که به عنوان يک موالي اهل بيت عليهم السلام از تمام کساني که در اين ايام عاشورا خدمتي کرده اند و زحمت کشيده و يا رنجي برده اند، تشکر و قدرداني کنم؛ چه دوستاني که در اينجا خدمتشان هستم و چه باقي عزيزاني که در ساير نقاط دنيا مشغول به فعاليت و خدمت هستند و همچنين غيرموالياني که توفيقاتي در اين زمينه داشته اند و اين توفيقات سرانجام آنان را به نجات و سعادت ابدي خواهد کشاند. و همچنين بر حسب وظيفه ام به عنوان يک موالي، در همين سحر گذشته مخصوصاً براي قائمين و برپا کنندگان شعائر حسيني دعا کردم که البته به نظر من اين خود يکي از مستحبّات است، زيرا عمل معصوم عليه السلام حجت است و دليل استحباب دعايي که عرض شد عمل معصومين عليهم السلام است زيرا ايشان براي قائمين و برپاکنندگان شعائر حسيني دعا مي کردند و اين مطلب در روايات معتبره وارد شده است؛ و البته دعاي معصومين عليهم السلام بستگي به اين دارد که در چه حدّي حسيني هستيم تا بر همان ميزان و اساس نيز مشمول دعاي اهل بيت عليهم السلام خصوصاً حضرت بقية الله الأعظم عجّل الله تعالي فرجه الشريف قرار بگيريم.

مرجع عالي قدر فرمودند: رسول خدا صلي الله عليه وآله در روايتي خبر داده اند که روز شهادت امام حسين عليه السلام ابليس اکبر به شياطين ديگر مي گويد: در بين مردم برويد براي ايجاد تشکيک و شبهه در واقعه عاشورا(1)؛ حال، کساني که تشکيک نموده و در واقعه عاشورا و جريانات حضرت سيدالشهدا عليه السلام شبهه ايجاد مي کنند يا از همان شياطيني هستند که پيغمبر خدا صلي الله عليه وآله از آن خبر داده اند و يا از فريب خوردگان اين شياطين هستند. از اين رو بنده سعي مي کنم رواياتي را نقل کنم که جاي تشکيک در آن نباشد.

حضرت آيت الله العظمي شيرازي افزودند: در روايات است که عمق فاجعه شهادت امام حسين عليه السلام اين نبود که صرفاً يکي از اولياء الله شکنجه و کشته شد، چراکه تاريخ پُر و مملو است از اولياء الهي که شکنجه و کشته شده اند مانند حضرت يحيي و زکريا که هر دو پيامبر و برگزيده ي خداي متعال بودند و به بدترين وجه نيز به شهادت رسيدند. لذا واقعه ي شهادت امام حسين عليه السلام فقط واقعه شهادت يکي از اولياي الهي نيست بلکه بسيار فراتر از آن است که در روايات از قول ائمه عليهم السلام آمده که مي فرمايند: شما طاقت درکش را نداريد؛ مانند لحظه اي که حضرت سيدالشهدا عليه السلام روح مقدسشان از بدن مبارک مفارقت کرد و به سمت بالا رفت، به هر آسماني که رسيد و ملائکه ي آن آسمان روح حضرت را ديدند، جزء جزء بدنشان از ديدن آن صحنه به لرزش درآمد؛ و اين لرزش و ارتعاش تا روز قيامت ادامه خواهد داشت.

معظم له در ادامه سخنان خود در خصوص کساني که در مورد شعائر امام حسين عليه السلام برخورد منفي مي کنند با بيان توصيه هايي افزودند: همين امسال در يکي از کشورهاي همسايه روز عاشورا را، روز عيد و روز شادماني خواندند و اين روز را به يکديگر تبريک گفتند. روز عاشورا را يزيد لعنت الله عليه عيد خواند و اين کار او چه نتيجه اي به همراه داشت؟ آنها دلشان را با اين گونه حرف ها خوش مي کنند اما اين کار دو نتيجه دارد:

1. فرمايش پيامبر خدا صلي الله عليه وآله که فرمودند: «وليجتهدنّ ائمةُ الکفر واشياعُ الضلالة في محوه وتطميسه، فلا يزداد أثره إلا ظهوراً وأمره إلا علواً؛(2) پيشوايان کفر وپيروان گمراهي در محو ونابودي نشانه هاي امام حسين، تلاش بسيار خواهند کرد ولي اين تلاش ها نتيجه اي جز بالاگرفتن وظاهرشدن هرچه بيشتر آثار وامر او دربر نخواهد داشت». مي بينيم در سطح دنيا عاشورا چقدر گسترش يافته است. به عنوان مثال شبکه ماهواره اي امام حسين عليه السلام که در حال حاضر يکي است، و در آينده قطعاً بيشتر خواهد شد.

2. در قرآن کريم خداي متعال راجع به جبرئيل عليه السلام فرموده: «ذِي قُوَّةٍ عِندَ ذِي الْعَرْشِ مَکِينٍ، مُطَاعٍ ثَمَّ أَمِينٍ؛ که صاحب قدرت است و نزد (خداي متعال) صاحب عرش، مقام والائي دارد! در آسمانها مورد اطاعت (فرشتگان) و امين است!»(3)، خداي متعال جبرئيل را نيرومندي توصيف فرموده که هرچه بخواهد مي تواند انجام بدهد و هرچه بگويد ملائکه او را اطاعت مي کنند. در تاريخ آمده است: «در جريان انداختن حضرت ابراهيم عليه السلام در آتش، جبرئيل به خدا عرض کرد: چه دارد مي شود؟ خداي متعال به او فرمود: «إنّما يجزع من يخاف الفوت مثلک»، تو مخلوق هستي و مي ترسي ظالم، ظلمش را انجام دهد و نتيجه اين ظلم خود را نبيند، ولي من نمي گذارم اين کار او بي جواب بماند و هر وقت اراده کنم او را به سزاي اعمالش خواهم رساند». با اين بيان دشمنان امام حسين عليه السلام هرچه کارشکني و منفي بافي بکنند نتيجه آن برعکس است و شايد فعلاً براي آنها اتفاق خاصي نيفتد ولي قطعاً به کيفر اعمالشان خواهند رسيد. از اين رو من به عنوان يک فرد موالي آنان را نصيحت مي کنم زيرا معتقدم که بايد آنها را نصيحت کرد و تذکر داد که برخورد منفي در شعائر، بازي کردن با آتش نيست بلکه بازي با تاريخ است که مي تواند دنيا و آخرتشان را نابود کند و از بين ببرد. حال اينکه آيا درِ توبه براي چنين افرادي باز است يا خير، خدا مي داند. لذا ضمن تشکر از تمام خدمتگزاران و زحمتکشان نسبت به دستگاه حضرت سيدالشهدا عليه السلام، افرادي را که برخورد منفي با عزاداري امام حسين عليه السلام داشته و دارند يا خواهند داشت، نصيحت مي کنم؛ حال در هر حدّي که مي خواهد باشد حتي خيلي کم، مانند کساني که فقط در حدّ سياهي لشکر دشمنان امام حسين عليه السلام بودند اما در همين حد نيز داراي عذاب و عقوبت هستند.

ايشان در بخش ديگري از سخنان خود خاطرنشان ساختند: نقل است که يکي از علماي بزرگِ معاصر مرحوم شيخ انصاري که از مراجع تقليد در کربلا به شمار مي رفت سالي يکبار، آن هم در روز عاشوراي حسيني و در حرم مطهر امام حسين عليه السلام منبر رفته و رو به درب قبله، مقابل ضريح مطهر امام حسين عليه السلام براي مردم صحبت مي کرد. نقل مي کنند که وي در يکي از منبرهاي خود خطاب به مردم عزادار مي گويد: چون شما مردمِ عزادار، خسته هستيد و روضه خيلي شنيده ايد، نمي خواهم برايتان روضه بخوانم، فقط چند کلمه اي از زبان خودم و شما با امام حسين عليه السلام صحبت مي کنم. بعد از بيان اين مقدمات خطاب به حضرت سيدالشهدا عليه السلام مي گويد: من از زبان همه اين مردم از شما يک درخواست دارم و آن اينکه يا أبا عبدالله روز قيامت از هرکه خواستيد، بگذريد، اما از حرمله (عليه لعنة والعذاب) نگذريد. ايشان اين مطلب را گفت و از منبر پايين آمد و رفت در حالي که مردم تا مدت زيادي بعد از آن گريه مي کردند. اما اينکه يک مرجع تقليد اين درخواست را از امام حسين عليه السلام مي کند، به اين دليل است که در کتابها خوانده که حدود پنج سال بعد از واقعه کربلا، يکي از اهالي کوفه به نام منهال براي انجام حج به مکه رفت، و در حجاز به محضر امام سجاد عليه السلام شرفياب شد، و آن حضرت به او فرمود: از حرمله چه خبر؟(4)

حضرت آيت الله العظمي حاج سيد صادق حسيني شيرازي دام ظله در بخش ديگري از سخنان خود فرمودند: عاشورا هم عَبَرات است و هم عِبرات؛ عَبَرات است چراکه براي اشک و عزاداري و ضجه و گريه است و عِبرات به اين جهت که عبرت و درس است، زيرا که عاشورا يک فرهنگ عظيم است و بايستي از آن درس آموخت.

معظم له ضمن توصيف مقام والاي حضرت علي اکبر عليه السلام با استناد به فرازي از زيارت نامه آن حضرت خاطرنشان کردند: در يکي از زيارات حضرت علي اکبر عليه السلام که از قول شيخ مفيد و همچنين شهيد اول و علامه مجلسي رضوان الله عليهم نقل شده است، مقام حضرت علي اکبر عليه السلام بيان مي شود. در بخشي از اين زيارت نامه اين چنين آمده است: «وجَعَلَکَ مِن أهل البيت الذين أذهَبَ الله عنهم الرجس وطَهَرَهُم تَطهيراً» که اين عبارت تنها در مورد چهارده معصوم عليهم السلام آمده است و براي هيچ شخص ديگري غير از حضرت علي اکبر عليه السلام وارد نشده و روايات معتبره و قطعيه داريم که عصمت کبري فقط براي چهارده معصوم عليهم السلام مي باشد، لذا به خاطر آن روايات قطعيه و نيز اين جمله از زيارت شريفه استفاده مي کنيم که عصمت حضرت علي اکبر عليه السلام مرتبه ي بعد از چهارده معصوم عليهم السلام است و در عين حال بر مقام والاي آن حضرت دلالت دارد. همچنين در روز عاشورا امام حسين عليه السلام در شهادت حضرت علي اکبر عليه السلام 10 نفرين به دشمنانشان کردند، حال اينکه در مورد شهداي ديگر، حضرت چنين نفرمودند. اين جريان نيز بيانگر مقام و عظمت حضرت علي اکبر عليه السلام نزد امام حسين عليه السلام است.

ايشان در ادامه فرمودند: حضرت علي اکبر عليه السلام اولين کشته از اهل بيت عليهم السلام بودند، لذا تشنگي شان نسبت به بقيه کمتر بوده، اما ايشان پس از رفتن به ميدان نبرد و قبل از شهادتشان نزد پدر بزرگوار خويش بازگشته و عرض کردند: «يا ابة! العطش قد قَتَلني وثقل الحديد اجهدني؛ اي پدر تشنگي مرا از پاي در مي آورد و سنگيني اسلحه مرا آزار مي دهد»(5).

آيت الله العظمي شيرازي هدفِ حضرت علي اکبر عليه السلام را از اين سخن اينگونه بيان کردند: برداشت بنده از روايات و ادله اين است که، در اين عمل حضرت علي اکبر عليه السلام خواستند لحظه اي که امام حسين عليه السلام از شهادتشان با خبر مي شوند صدمه کمتري نسبت به اين مصيبت بر حضرت وارد شود، و از عظمت اين مصيبت و فقدان، بر پدر خود بکاهند تا حضرت سيدالشهدا عليه السلام قالب تهي نکنند و در نتيجه واقعه ي عاشورا تغيير پيدا نکند. حضرت زينب سلام الله عليها نيز به خاطر همين مسأله بود که نگذاشتند امام حسين عليه السلام قبل از خودشان بر سر بالين حضرت علي اکبر عليه السلام برسند، و اين بيانگر آگاهي بلند حضرت زينب سلام الله عليها بود.

معظم له خطاب به جوانان فرمودند: سعي کنيد تا با درس گرفتن از فداکاري حضرت علي اکبر عليه السلام، مشکلات زندگي و اقتصادي تان را بر والدين خود تحميل نکنيد، بلکه تلاش کنيد تا از مشکلات آنها بکاهيد و اين درس را در عاشوراي حسيني از حضرت علي اکبر عليه السلام بياموزيد.

مرجع عالي قدر در دعاي پاياني خود از خداي تبارک و تعالي خواستند تا اين عرض ارادت و عزاداري ها را از همگي قبول نموده و توفيق عنايت فرمايد تا بيشتر از پيش در راه شعائر حسيني کوشا باشيم.

 

 

 

 

 

 

 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1) کامل الزيارات، باب 88، ص265.

2) کامل الزيارات، ص260.

3) شمس (81)، آيه 20و21.

4) مناقب، ج 4، ص 133.

5) بحار الأنوار، ج45، ص42.