در شب هفدهم ماه مبارک رمضان جمعي از بانوان با مرجع عالي قدر جهان تشيع حضرت آيت الله العظمي حاج سيد صادق حسيني شيرازي مدظله العالي ديدار کردند. معظم له ضمن خوشامدگويي و دعا براي قبولي طاعات و اعمال درباره ي مسئوليت ديني بانوان مطالبي بيان فرمودند. مرجع عالي قدر سخن خود را با اين حديث شريف نبوي آغاز فرمودند که مي فرمايد: «کلکم راع وکلکم مسئولٌ عن رعيته؛(1) همه تان سرپرستانيد و همگي تان نسبت به زيردستان خود مسئوليد» سپس فرمودند: بر اساس اين حديث شريف رسول خدا صلي الله عليه وآله زن و مرد، خرد و کلان را مسئول خوانده اند و اين که تمام مسلمانان موظفند بار مسئوليت را به مقصد برسانند.

معظم له افزودند: مسئوليت بر اساس اين حديث برتر و بيشتر از وظيفه است. مثلاً چه بسا کارمندي وظيفه اي را به انجام مي رساند، اما وقتي که مسئول شد، وظيفه اش سنگين تر و مهم تر مي شود و به مسئوليت تبديل مي گردد. حال اگر مسئوليت از سوي خدا باشد طبعاً بزرگ تر است و راه موفقيت در اين امر خطير تصميم گرفتن و مصمم شدن است. اگر انسان تصميم گرفت که مسئوليت خود را انجام دهد کم و بيش موفق مي شود و در اين صورت هم دنيايش سالم خواهد بود و در آخرت نيز مورد بازخواست قرار نخواهد گرفت.

مرجع عالي قدر در تبيين اين مطلب با اشاره به نمونه اي از تاريخ صدر اسلام فرمودند: در تاريخ، زنان مؤمن فراواني داريم که نسيبه يکي از آنهاست. اين زن که در مکه به رسول خدا صلي الله عليه وآله ايمان آورد و به همراه عده اي با حضرتش بيعت کرد، بر روزگار سخت در مکه و در شعب ابوطالب بدون امنيت و آسايش و حتي بدون غذا و آب همگام رسول خدا صلي الله عليه وآله صبر کرد. او با شوهر و فرزندانش به مکه هجرت کرد و همگي شان همواره در خدمت رسول خدا صلي الله عليه وآله بودند. نسيبه در بسياري از جنگ هايي که بر پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله تحميل شده بود شرکت کرد و به مداواي مجروحان پرداخت، به گونه اي که در جنگ احد بيش از ده زخم بر او وارد شد، اما با اين حال پايداري کرد و مثل بسياري از مسلمانان که صحنه ي جنگ را ترک کردند و گريختند فرار نکرد و مجروحان را درمان مي کرد و بحراني ترين موقعيت ها را تحمل کرد و در پيروزي رسول اکرم صلي الله عليه وآله سهيم شد.

همين بانو وقتي که ديد پسرش به پيروي از بزرگان صحابه فرار کرد او را نکوهش کرد و به او گفت: از چه و از که به کجا فرار مي کني؟ از خدا و رسول خدا صلي الله عليه وآله جدا مي شوي و مي خواهي جان به سلامت به در بري؟

او با ابزار عاطفه ي مادري فرزندش را برگرداند و سرانجام فرزندش شهيد شد و او جنازه ي پسرش را به خاک سپرد.

آيت الله العظمي شيرازي دام ظله پس از بيان اين نمونه خطاب به بانوان حاضر در جلسه فرمودند: در اين زمان که جنگ نيست و امنيت حاکم است، شما مادران فرزندان خود را حفظ کنيد، آنان را به اسلام و معارف اسلام برگردانيد و نگذاريد به بيراهه رفته، تباه شوند.

سپس معظم له از همسر زهير بن قين به عنوان نمونه ي ديگري ياد کرده، فرمودند: زهير از مخالفان اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب سلام الله عليهما بود و در جبهه ي مخالف قرار داشت. وقتي حضرت امام حسين سلام الله عليه به اتفاق ياران خود با کارواني بزرگ ـ که به گفته ي علامه ي مجلسي رضوان الله تعالي عليه شمار افراد کاروان به 1500 تن مي رسيد ـ مکه را ترک کردند و به سوي کوفه در حرکت بودند. زهير و يارانش نيز در حرکت بود، اما سعي مي کرد که هرگز با آن حضرت در يک منزلگاه و کنار ايشان قرار نگيرد، لذا با فاصله يک منزلگاه حرکت مي کرد. سرانجام به سبب موقعيت مسير يک بار مجبور شد در نزديک کاروان حضرت امام حسين سلام الله عليه اتراق کند. حضرت پيکي را نزد او فرستادند و پيک بر او وارد شد و گفت: اي زهير، امام حسين عليه السلام تو را مي خوانند.

زهير که از جمله ي مخالفان بود، سرش را به زير افکند و به پيک حضرت جوابي نداد. همسر زهير از سر احساس وظيفه به او گفت: فرزند پيغمبر را جواب نمي دهي!

زهير برخاست و به ديدار امام حسين عليه السلام شتافت و پس از مدتي نزد خانواده خود بازگشت و با همه وداع کرد و به کاروان آن حضرت پيوست و در کربلا حماسه اي بزرگ آفريد. در سال انبوه صدها ميليوني مؤمنان و پارسايان با عبارت: «السلام عليکم يا أولياء الله واحبّائه» به محضر او و ديگر ياران امام حسين عليه السلام عرض ارادت مي کنند. مسلماً اين بزرگي بي نظير به سبب تشويق همسرش بوده است که به مسئوليت کلکم راع وکلکم مسئولٌ عن رعيته عمل کرده است.

آن گاه مرجع عالي قدر خطاب به بانوان حاضر در مجلس فرمودند: هر خانمي مي تواند همسر خود را از انحراف باز دارد. مادر وهب در روز عاشورا پسرش را تشويق مي کرد که پيش برود و از نيزه ها و شمشيرها نترسيده، از نواده ي رسول خدا صلي الله عليه وآله دفاع کند. يک خانم مسئوليت دارد که به والدين، همسر، فرزندان، خويشاوندان و هرکه در اطراف اوست امر به معروف و نهي از منکر کند و به وظيفه ي کلکم راع وکلکم مسئول عن رعيته عمل کند.

آيت الله العظمي شيرازي دام ظله به گواهي ديگر از دل تاريخ اشاره کرده، فرمودند: ام اسود در زمان امام باقر سلام الله عليه مي زيست. او برادران و نوه هايش را از انحراف باز داشت و آنان را به سوي اهل بيت سلام الله عليهم اجمعين رهنمود شد و در نتيجه همگي در شمار اصحاب و راويان امام عليه السلام شدند. اين نيز نماد برجسته ي عمل به مسئوليت است.

مرجع عالي قدر در ادامه فرمودند: عمل به مسئوليت نيازي به تشويق ندارد، چون وظيفه ي ديني است. يک همسر خوب همان گونه که در خدمت به شوهرش احساس مسئوليت مي کند بايد درباره ي ايمان و اخلاق و هدايت او نيز خود را مسئول بداند. يک دختر مؤمن نسبت به خواهران و خانواده و دوستان و همکلاسي ها و هم هيأتي هايش نيز بايد احساس مسئوليت کند.

معظم له در بيان معناي مسئوليت فرمودند: مسئوليت آن است که انسان در پي تأثيرگذاري باشد نه دعوا و امر و نهي. ايفاي مسئوليت بايد با اخلاق خوب و صبر فراوان صورت گيرد، نه آشوب و نزاع، چراکه در اين صورت توفيق حاصل مي شود و اگر هم چنين فردي موفق نشد دست کم به مسئوليت ديني خود عمل کرده و در روز قيامت نزد خداي سبحان رو سفيد بوده و بر اساس آيه قرآن زبان اعتذار دارد، آن جا که مي فرمايد: «قَالُواْ مَعْذِرَةً إِلَي رَبِّکُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ؛(2) تا معذرتي پيش پروردگارتان باشد و شايد که آنان پرهيزگاري کنند».

مرجع عالي قدر در ادامه افزودند: روزي پيرمردي اهل فضل به من گفت: ديشب همسرم تا صبح به من توهين کرد.

گفتم: خداي ـ تبارک و تعالي ـ پيرمرد مؤمن زياد خلق کرده، اما بعضي ها از جمله شما را امتحان مي کند تا عکس العمل و مقدار صبوري تان معلوم شود. خداي سبحان مي فرمايد: «لِنَنظُرَ کَيْفَ تَعْمَلُونَ؛(3) تا ببينيم که چگونه رفتار مي کنيد». بايد توجه داشت که نزاع هيچ گاه مشکلي را حل نمي کند، بلکه صبر، تفکر و اخلاق لازمه ي مسئوليت است.

آيت الله العظمي شيرازي دام ظله در ادامه خطاب به بانوان فرمودند: يک زن مؤمن، با شعور و ادراک خود مي تواند به خوبي از احساس مسئوليت استفاده کند و اين مهم را ادا نمايد. شما خانم ها در باقيمانده ي ماه مبارک رمضان ضمن اينکه از فضيلت و عبادت ها و روزه گرفتن ها و قرآن خواندن بهره مي بريد از اين امر مهم غافل نشويد و تصميم جدي بگيريد که به امر رسول الله صلي الله عليه وآله درباره ي مسئوليت همگاني عمل کنيد و با استفاده از زبان شيرين و احتمال تأثيرگذاري به مسئوليت ارشادي خود عمل کنيد و عرصه ي فعاليت خود را چنان بگسترانيد که ديگر بانوان را نيز دربر گيرد.

معظم له با برداشتي لطيف از قرآن فرمودند: تأثير گذاري در افراد متفاوت است. همسر زهير تأثير گذاشت و شوهرش را هدايت کرد، در مقابل، زن فرعون هرچه کوشيد همسر خود را هدايت کند مؤثر نيفتاد. قرآن کريم در اين باره سخن بي نظيري دارد و زن فرعون را حتي براي مردها الگو و درس آموز مي خواند، آن جا که مي فرمايد: «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ؛(4) و براي کساني که ايمان آورده اند خدا همسر فرعون را مَثَل آورد».

حضرت باري تعالي نفرمود: لِّلاتي آمنَّ، تا مؤمنات را مخاطب قرار دهد، بلکه فرموده لِّلَّذِينَ آمَنُوا يعني مردهايي که ايمان آورده اند.

مرجع عالي قدر در پايان خطاب به بانوان حاضر در مجلس فرمودند: از اکنون تا عيد فطر تصميم بگيريد که هميشه به مسئوليت هدايتگري و ارشادي خود عمل کنيد که اين امر مهم ترين برکات ماه رمضان خواهد بود و پس از اين ماه، به ايفاي اين رسالت و مسئوليت بپردازيد. خداي متعال همگي مان را در اين راه موفق بدارد، ان شاء الله تعالي.

 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1. بحارالانوار، ج72، ص38. و: عوالي اللئالي، ج1، ص364.

2. سوره اعراف، آيه164.

3. سوره يونس، آيه14.

4. سوره تحريم، آيه11.