در روز سه شنبه ۱۵ شوال المکرم ۱۴۴۳ (۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱) یکی دیگر از سلسله نشست های علمی روزانه مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله با علما، فضلا و عموم مؤمنان در بیت مرجعیت شهر مقدس قم برگزار شد.
مشروح مطالب مطرح شده در این جلسه به شرح زیر است:
سؤال: تغییر جنسیت چه حکمی دارد؟
جواب: جایز نیست که مرد خود را به زن، و زن خود را به مرد تغییر بدهد و البته برای حرمت فقط به آیه:« فلَیُغَیِّرُنَّ خلق الله» استدالال نمی شود، زیرا اطلاق آن مراد نیست، بلکه در این مسأله به ارتکاز متشرعه می توان استدلال نمود و ارتکاز متشرعه کاشفیت و طریقیت عقلائیه دارد و کبرای ارتکاز میان فقها مورد تسالم است، حتی مُدققینی همچون محقق اردبیلی و صاحب مدارک حجیت ارتکاز را قبول دارند.
سؤال: اگر تغییر جنسیت انجام شد، حکم آن شخص از نظر مرد یا زن بودن چیست؟
جواب: اگر واقعاً تغییر جنیست باشد، یعنی مرد زن بشود و یا بالعکس، نه اینکه بعضی از صفات یا حالات جنس مخالف را پیدا کند، یا بعضی از اعضای جنس مخالف را در او بکارند، در این صورت موضوع تغییر می کند و بالتبع آن حکم هم تغییر می کند، یعنی اگر مرد بوده و حقیقتاً تبدیل به زن بشود، احکام زن را خواهد داشت و یا بالعکس.
سؤال: خوردن گوشت زرافه چه حکمی دارد؟
جواب: این مسأله دلیل خاص ندارد و ادله آن هم روشن نیست که شامل بشود و لذا اگر نوبت به شک رسید، اصل حلیت است، لکن از تعلیل یکی از روایات می شود استفاده کرد که گوشت زرافه حرام است و اگر فتوا به حرمت ندهیم به نظر می رسد جای احتیاط وجوبی باشد.
سؤال: اگر در نماز به جهت فهماندنِ مطلبی به دیگری، صدای خود را بلند کند، آیا منافات با قصد قربت دارد و نماز باطل می شود؟
جواب: خیر، زیرا این کار به نحو داعی است و منافات با قصد قربت ندارد، مانند نماز استیجاری که شخص اجیر می خواند که داعی او بر خواندن نماز این است که اجرت بگیرد، لکن به تعبیر فقها این داعی بر داعی است، یعنی پول گرفتن داعی بر این است که نماز را با قصد قربت بجا آورد.
سؤال: سیره متشرعه به چه دلیل حجت است؟ و آیا در حجیت آن اتصال به زمان معصوم شرط است؟
جواب: سیره متشرعه همچون ارتکاز متشرعه طریقیت عقلائیه دارد و بنابراین دلیل حجیت آن بنای عقلاست. و در حجیت سیره اتصال به زمان معصوم شرط نیست، زیرا اگر متصل به زمان معصوم بود، از باب تقریر معصوم حجت می شود، لکن به نظر می رسد سیره متشرعه فی حد ذاتها طریق عقلایی برای کشف حکم شرعی است و چنانچه فقها فرمودند طرق اطاعت و معصیت، عقلایی است و شاهد بر این مطلب، در تمام مواردی که فقها به سیره استناد نموده اند نمی شود گفت که اتصال آن ها به زمان معصوم محرز است، مانند ظواهر که حجیت آن از باب بنای عقلا است و لازم نیست که در زمان معصوم هم آن ظهور بوده باشد، زیرا معلوم نیست که تمام اقسام ظواهر در زمان معصومین بوده باشند مانند استثنای متعقب در جمل. بله، نسبت به ظهور امر در وجوب، و ظهور نهی در حرمت، در زمان معصوم بوده است و به تقریر معصوم رسیده است.
سؤال: آیا مجنون بعد از افاقه و برطرف شدن جنون، باید واجباتی را که در زمان جنون انجام نداده است را قضا کند؟
جواب: خیر، زیرا در دوران جنون اصلا تکلیف نداشته است.
سؤال: آیا فحص در شبهات موضوعیه مانند شبهات حکمیه واجب است؟
جواب: بله، چنانچه فقها غالباً در فقه ملتزم به وجوب فحص در شبهات موضوعیه هستند، زیرا ادله ترخیصیه منصرف از قبل از فحص است، لذا به همان دلیلی که در شبهات حکمیه، فحص واجب است، شامل شبهات موضوعیه نیز می شود. فقط در شبهات حکمیه اجماع بر لزوم فحص است، لکن در شبهات موضوعیه اجماع نیست. بله، در سه مورد از شبهات موضوعات دلیل بر عدم وجوب فحص داریم: نکاح، طهارت و نجاست، حلیت و حرمت مأکول و مشروب در غیراز لحوم و جلود و شحوم، زیرا اصل در لحم حرمت است.
در پایان جلسه به مناسبت شهادت حضرت حمزه و وفات حضرت عبدالعظیم حسنی علیهما السلام ذکر مصیبتی خوانده شد.
