در روز دوشنبه ۱۱ ذی الحجه ۱۴۴۳ق (۲۰ تیر ۱۴۰۱) یکی دیگر از سلسله نشست های علمی روزانه مرجع عالیقدر آیت الله العظمی سید صادق حسینی شیرازی دام ظله با علما، فضلا و عموم مؤمنان در بیت مرجعیت شهر مقدس قم برگزار شد.

مشروح مطالب مطرح شده در این نشست به شرح زیر است:     

سؤال: باتوجه به اينكه حضرات معصومين عليهم السلام علم غيب به گذشته و آينده داشتند، چگونه اقدام به عملى می کردند كه منجر به شهادتشان مى شد؟

جواب: اهل بيت عليهم السلام علم به مكان و زمان شهادتشان و علم به قاتل خويش داشتند، لكن  شهادت و كشته شدنشان أهم بوده است و تسليم رضاى خداى متعال بودند و همینطور این امر به جهت اتمام حجت و امتحان بشر نيز بوده است.

سؤال: حکم حج کسی که نائب برای حج شده و بعد از انجام قربانی متوجه شده که خودش مستطیع بوده است، چیست؟

جواب: این مسأله درعروه مطرح شده است و مفصل در مورد آن بحث شده و شقوق و فروض مسأله نیز بیان است. (کتاب حج، شرائط وجوب حج، مسأله110). این مسأله محل خلاف است که آیا برای خودش واقع می شود یا برای منوب عنه یا هیچ کدام. البته روایت خاص در مسأله وجود دارد، اما ظاهراً مشهور به آن عمل ننموده اند. آنچه به نظر می رسد این است که اگر در جهلش به وجوب حج بر خودش قاصر بوده، حج نیابی صحیح است، اما اگر جاهل مقصر بوده حج نیابی صحیح نیست.

سؤال: اگر شخصی در نماز جماعت عمداً زودتر از امام جماعت سر از رکوع بر دارد، حکم جماعت او چیست؟ در فرض بطلان جماعت، آیا می تواند دوباره نیت جماعت کند؟

جواب: در صورت تعمد در تقدم بر امام، جماعت باطل می شود، زیرا جماعت یک حقیقت شرعیه است و این حقیقت شرعیه این است که مأموم از امام تبعیت کند، چنانکه در روایت وارد شده: «اذا کبّر فکبّروا و اذا رکع فارکعوا». لذا اگر عمداً تبعیت نکرد، جماعت باطل می شود ونماز تبدیل به فرادا می شود. اما اینکه از فرادا دوباره بتواند به جماعت برگردد، دلیلی بر جواز آن نداریم. بله، اصل نماز اگر مبطلی انجام ندهد، باطل نمی شود، هرچند بعضی فرموده اند که اصل نماز هم باطل می شود، زیرا گفته اند نماز و جماعت یک حقیقت وُحدانی است.

سؤال: چنانچه مأموم سهواً زودتر از امام جماعت سر از رکوع بردارد و ببیند امام در رکوع است و دوباره به رکوع رود، در این صورت آیا اضافه شدن رکوع که رکن است، مبطل است؟

جواب: این مسأله، هم روایت خاص دارد و هم بر طبق آن فتوا داده شده است که اضافه شدن رکوع در نماز جماعت اشکالی ندارد و مبطل نیست.

سؤال: آیا عدالتی که در شاهد طلاق معتبر است، با عدالتی که در امام جماعت معتبر است، فرق دارد؟

جواب: بنابر مشهور بین فقها فرقی ندارد، زیرا عدالت یک مفهوم واحد است که عبارت است از ملکه ای در انسان که او را به انجام واجبات و ترک محرمات وا می دارد و دلیل اینکه مشهور گفته اند عدالت ملکه است این است که ظاهر روایاتی که در باب عدالت وارد شده، که 40 روایت در کتاب بیان الفقه ذکر شده است (بیان الفقه ج 3 ص 164)، این است که عدالت، ملکه است ازجمله آن روایات در صحیحه ابن ابی یعفور وارد شده که از حضرت سؤال می شود عدالت شخص چگونه شناخته می شود حضرت فرمودند: «ان تعرفوه بالستر والعفاف» (استبصار ج3ص12). بله؛ عدالت مراتب دارد و یک مفهوم مشکک است، مانند شجاعت و کرم که ملکه هستند و مراتب دارند، لکن اقل مراتب آن برای صحت شهادت بر طلاق و امامت جماعت کافی است.

سؤال: اگر عدالت ملکه است پس چطور گفته شده با یک بار معصیت منتفی و با استغفار دوباره برمی گردد؟

جواب: چون روایت خاص وجود دارد: «التائب مِن الذنب کمَن لا ذنب له» (عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص74). لذا به خاطر این روایت می گوییم اگر توبه و استغفار حقیقی کرد، عدالت بر می گردد.

سؤال: آیا حضرت حجت علیه السلام علم به وقت ظهورشان دارند؟

جواب: مقتضای ادله متواتر این است که معصومان علیهم السلام علم بما کان و ما یکون و ماهو کائن دارند و یک مصداق آن هم ظهور حضرت است. بنابراین، هم خودشان و هم آباء طاهرینشان علیهم السلام علم به وقت ظهور دارند.