در شب هاي ماه مبارک رمضان، طلاب، علما و فضلاي حوزه علميه، شخصيت هاي گوناگون و عموم مؤمنان در بيت مرجع عالي قدر در شهر مقدس قم حضور به هم مي رسانند و در خلال ديدار با ايشان، درباره مسائل علمي، فقهي، تاريخي و فرهنگي سخن به ميان مي آورند و آية الله العظمي سيد صادق شيرازي نيز ضمن شرکت در اين گفتگوها ديدگاه هاي ارزشمندشان را ابراز مي دارند.
بسم الله الرحمن الرحيم
شب دهم ماه مبارک رمضان مصادف بود با سالروز وفات ام المؤمنين حضرت خديجه کبري سلام الله عليها. وي اولين بانويي بود که به رسول گرامي اسلام ايمان آورد.
آية الله العظمي شيرازي به اين مناسبت ابتدا به تبيين جايگاه اين بانوي بزرگ پرداخته، گفت: او (حضرت خديجه) به مرحله عصمت صغري دست يافت واز همين رو پيامبر صلّي الله عليه وآله به او فرمودند: «اي خديجه، خداي عزوجل به وجود تو بر گراميان از فرشتگانش همه روزه مباهات وفخر مي کند».
همچنين حضرتش به ام المؤمنين خديجه سلام الله عليها خبر داد که خدايش سلام مي رساند واين امر، نشان دهنده منزلت بسيار والا وبزرگ حضرت خديجه سلام الله عليها است.
آن گاه طبق روال شب هاي گذشته، مسائل فقهي مطرح شد ومعظم له با پرداختن به موضوع خمس اظهار داشت: مرحوم صاحب جواهر در کتاب جواهر الکلام ودر رساله عمليه بر اين است که: اگر مکلف از مال خمس داده سال قبل خود چيزي در اختيار داشته وهنوز تمام مال قبل را هزينه نکرده باشد، نمي تواند از منفعت سال جاري استفاده کند. به عنوان مثال: اگر کسي در سال گذشته خمس يک ميليون تومان را داده وهشتصد هزار تومان براي او مانده است. حال اگر آن هشتصد هزار تومان [يا مقداري از آن] مانده باشد، نمي تواند از منفعت امسال استفاده کند.
معظم له افزودند: اما از روزگار صاحب عروة الوثقي به بعد اين رأي عمل نشده است.
مسأله ديگري که در اين شب مطرح شد، موضوع خمس پس از تأمين مؤونه بود. در اين بحث مطرح شد که علما در اين موضوع، آراي متفاوتي دارند. برخي مي گويند: مادامي که چيزي مؤونه زندگي باشد، خمس بدان تعلق نمي گيرد.
عده اي ديگر بر اين رأي هستند که: اگر چيزي که مؤونه است، خمس از آن ساقط شود، حتي پس از تغيير ومنتفي شدن مؤونه بودن آن، حکم مؤونه بر آن جاري است. مثلاً اگر شخصي در اين سال پنجاه ميليون تومان منفعت به دست آورد وبا آن پول، خانه اي خريد، در صورتي که خانه ديگري نداشته وخانه اي که خريده ودر آن سکنا گزيده در شأن او باشد خمس ندارد. حال اگر در طول سال يکصد ميليون تومان [ديگر] به دست آورده وخانه ديگري بخرد، آيا بايد خمس پول خانه [اي که سال قبل خريده] بپردازد؟
در اين جا خانه خريداري شده در سال گذشته اگر جزء مؤونه بوده، آيا همچنان جزء مؤونه به شمار مي رود وبراي هميشه خمس به آن تعلق نمي گيرد، يا اين که بگوييم: تا زماني که جزء مؤونه است خمس بدان تعلق نمي گيرد؟
همچنين است زني که به مدت ـ مثلاً ـ چهل سال از طلا به عنوان زيورآلات استفاده مي کرده واکنون فرتوت وکهنسال شده است واز آنها استفاده نمي کند. حال آيا بايد خمس زيورآلات يادشده را بپردازد؟ يا به اين دليل که زماني مؤونه بوده ـ وهرچند امروز در شمار مؤونه قرار ندارد ـ خمس بدان تعلق نمي گيرد. اين مسأله محل اختلاف است.
