شماري از زائران آستان مقدس ثامن الحجج عليه السلام واعضاي کاروان هاي زيارتي «مهد البراق» از منطقه صفوي و«نورالرضا» از سيهات عربستان روز چهارشنبه 7رجب 1427 (11/5/85) در دفتر آيت الله العظمي سيد صادق شيرازي در شهر مقدس قم با ايشان ديدار کردند.

مرجع عالي قدر در ابتدا فرمودند: در کتاب شريف کافي از امام صادق عليه السلام چنين روايت شده است: روزي رسول گرامي اسلام صلي الله عليه وآله بزغاله گوش بريده اي را ديد که مرده بود واو را روي زباله ها انداخته بودند. آن حضرت به اصحابشان فرمودند: ارزش اين بزغاله چقدر است؟ گفتند: اگر زنده بود شايد حتي يک درهم نيز ارزش نداشت. حضرت فرمودند: به خدايي که جانم در يد قدرت اوست سوگند که دنيا نزد خدا از اين بزغاله نزد صاحبش بي ارزش تر وپست تر است(1)

ايشان در ادامه فرمودند: دنيا با تمام زر وزيور آن نزد خداي متعال از بزغاله اي چنين زشت وکريه خوارتر وبي ارزش تر است. بنابراين شايسته است که انسان ـ به ويژه مؤمن ـ براي متاع دنيوي ولذات آن با کسي نزاع ودشمني نکند وجز به مقدار نياز وقت خود را براي آن هدر ندهد.

ايشان در توضيح بيشتر بيانات خويش فرمودند: شارع مقدس به ما فرمان داده به مقدار حاجت ـ ونه بيشتر ـ از دنيا استفاده کنيم. براي نمونه لازم است انسان براي پوشاندن تن وحفظ کرامت خود لباس بپوشد، با کساني که زندگي مي کند به مدارا رفتار نمايد وکارهايي از اين قبيل... چراکه اين امور از ضروريات زندگي است. اما اين که انسان همه وقت وانديشه وانرژي وتلاش خود را فقط صرف دنيا کند، امري است که شارع نمي پسندد.

به همين سان لازم است انسان اسباب آسايش خود را به قدر ضرورت فراهم کند. نيز لازم است اسباب آسايش کساني را که با وي زندگي مي کنند نظير والدين، همسر، فرزندان، خويشاوندان، دوستان، همسايگان وهمکاران را فراهم کند وحتي هميشه وهمه جا آسايش آنان را بر آسايش خود مقدم بدارد.

آيت الله العظمي شيرازي کوشش بي اندازه براي دنيا را بي فايده توصيف کرده، درباره تلف کردن سرمايه عمر عزيز به پاي دنيا فرمودند: فرض کنيم کسي مقداري طلا را در دريا بيندازد در اين صورت درست است که چنين سرمايه اي را از کف داده ولي چه بسا شخص ديگري با غواصي در دريا به آن سرمايه دست يابد واز آن استفاده کند. اما کسي که وقت خود را تماماً صرف دنيا وامور دنيوي کند وبه خاطر امور غير لازم وچيزهايي که شرع انور آنها را ضروري تشخيص نداده است سرمايه عمر را فدا کند، بي شک اين کار او هيچ سودي براي او وديگران دربر نخواهد داشت.

ايشان بيانات خود را با تأکيد بر اين سفارش ها به پايان بردند: ماه مبارک رجب المرجب ماهي است که شب وروز وتمام لحظات پربرکت است. مناسبت هاي ارجمند ومهمي چون ميلاد امام باقر، امام جواد، حضرت اميرالمؤمنين علي عليه السلام وشهادت جانسوز حضرت موسي بن جعفر ـ صلوات الله عليهم اجمعين ـ همگي مربوط به اين ماه پرفضيلت است. با توجه به اين که شما در چنين ماه بافضيلتي در جوار بارگاه حضرت ثامن الحجج وخواهر ارجمندشان حضرت معصومه عليهماالسلام قرار داريد شايسته است عزم وکوشش خود را بر بي اعتنايي به امور دنيوي قرار دهيد واز دنيا به قدر ضرورت بهره بگيريد.

آيت الله سيد محمد رضا شيرازي نيز طي اين ديدار با اشاره به آيه شريفه: «الَّذِينَ يَذْکُرُونَ اللّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَيَ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَکَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذا بَاطِلاً سُبْحَانَکَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ؛(2) کساني که در حال ايستاده ونشسته وهنگامي که به پهلو خوابيده اند خدا را ياد مي کنند ودر اسرار آفرينش آسمان ها وزمين مي انديشند ومي گويند: بارالها، اينها را بيهوده نيافريده اي، منزهي تو ما را از عذاب آتش نگاه دار»، گفت: آياتي که درباره ذکر وياد خدا در قرآن آمده بسيار است. برخي از اين آيات از ذکر به نحو مطلق سخن رانده وگروه ديگري از آيات ما را به ذکر بسيار فرا خوانده است؛ مانند: «اذْکُرُوا اللَّهَ ذِکْرًا کَثِيرًا* وَسَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَأَصِيلًا؛(3) اي کساني که ايمان آورده ايد خدا را بسيار ياد کنيد وصبح وشام او را تسبيح گوييد».

آيه مورد بحث در شمار آياتي است که رسول خدا صلي الله عليه وآله هنگام برخاستن براي نماز شب ضمن نگريستن به آسمان، تلاوت مي فرمودند. در اين آيه هرچند سه زمان متفاوت براي ذکر خدا بيان شده، ولي به گفته علما بيان اين سه زمان فقط کنايه از دوام ذکر خداست. اين درست خلاف رفتار ماست که فقط در برخي مواقع مثل نماز وبرخي جاها مانند بارگاه هاي اهل بيت عليهم السلام خدا را ياد مي کنيم.

وي افزود: شايسته است انسان مؤمن پيوسته ودر همه حال خداي متعال را ياد کند وعلاوه بر ذکر زباني، خدا را به دل نيز ياد نمايد. در دعاي پرارج کميل که يکي از گنج هاي سرشار معنوي است مي خوانيم: حتي تکونَ أعمالي وأورادي کلها ورداً واحداً وحالي في خدمتک سَرمَداً؛[خدايا چنان کن که] تمام اعمال واذکار من يک ورد واحد شود وتا ابد الاباد خدمت تو را به جا آورم.

وي تأکيد کرد: حکمت ذکر دائم خدا ايمن نگاه داشتن انسان از لغزش هاست. چه بسا يک لحظه غفلت از خدا باعث لغزش هاي بزرگ شود وباعث بروز مشکلات ومظالم بسيار از سوي انسان نسبت به خانواده وبستگان يا ديگران گردد. از امام صادق عليه السلام روايت شده است که فرمودند: روزي ام سلمه شنيد که رسول خدا صلي الله عليه وآله هنگام نيايش به درگاه باري تعالي عرضه مي دارند: اللّهم لا تَکِلني إلي نفسي طَرفةَ عينٍ أبداً؛ خدايا مرا آني به خود واگذار مکن. در اين باره از حضرت سؤال کرد وايشان فرمودند: اي ام سلمه، چطور مي توانم [آسوده خاطر و] ايمن باشم در حالي که خداي متعال يونس بن متي را فقط يک لحظه به خودش واگذاشت وآن اتفاقات تلخ ودشوار روي داد.(4)

وي در پايان گفت: زندگي نيازمند بيداري، دقت وهوشياري هميشگي است. بنابراين خوب است همه ما حالت يادکرد دائم خدا را در خود ايجاد کنيم؛ زيرا اين کار منشأ نجات وتوفيق وسعادت دوجهان است.

 

1. کافي، ج2، ص129 (باب ذم الدنيا والزهد فيها، حديث9).
2. آل عمران(3)، آيه191.
3. احزاب(33)، آيات41-42.
4. بحارالانوار، ج14، ص384 (باب26- قصص يونس وأبيه...).