خرّابعة اموال عامه یا اموالی که خاص به مجموعه‌ای از افراد است مثل مساجد، حسینیات، موقوفات دیگر که خاص به مثلاً طلبه‌ها یا قریه است، این‌ها متعلق خمس نیست، مگر چیزی از آن را به کسی بدهند، تملیک او بشود آن وقت متعلق خمس است. یعنی مسجد موقوفه‌ای دارد و متولی دارد، آیا سر سال که اموال اضافی که خرج مسجد نشده آیا باید خمسش را بدهد؟ نه. چرا؟ چون خمس متعلق به ملک شخص است، وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم مِّن شَيْءٍ، آن غنیمت انسان نیست. ولو خودش جزء مصارف باشد. یا ما افاد الناس من قلیل وکثیر، موضوع خمس ملک شخص است، موقوفه ملک من نیست، اگر چیزی از این موقوفه را بعنوان یکی از مصادیق به من دادند، در ملک من وارد شد آنوقت با شرائطش خمس متعلق می‌شود، اما اگر مادامی که نداده‌اند خمس متعلق نیست، موضوع خمس ملک شخص است یا اشخاص است. پس موقوفات عامه، خاصه، متعلق خمس نیست چون موضوع خمس در آن نیست. ظاهراً مطلب واضح است و گیری ندارد. بله این کسانی که متعارف است که بنا می‌گذارد یا نذر می‌کند که 5 درصد سودش را برای حضرت ابا الفضل u قرار دهد یا در راه خدا بدهد. اگر داد و از ملکش خارج شد، ملکش نیست و خمس ندارد، اما اگر هنوز بیرون  نکرده و سر سال شد، ولو می‌خواهد بدهد یا باید بدهد، اما الآن ملکش است که باید خمس بدهد و بعد از  که می‌ماند به نذرش وفا کند.

الخامسة مسأله‌ای که محل خلاف است و محل ابتلای عمومی کسبه است عادةً، کسی سر سال دارد مثلاً اول ماه رجب، تا ماه رجب نشده هر چه که فایده بود و مؤونه نشد، خمس باید بدهد. در یک مطلب بین اعاظم خلاف شده است و آن این است مؤونه‌ای که موجب سقوط خمس می‌شود، مؤونة الشخص است یا مؤونة الملک است. یعنی چه؟ یعنی یک شخصی است که هم مزرعه دارد و هم دکان. در مزرعه 1000 دینار سود کرد، در دکان 400 دینار خسارت کرد، آیا باید سر سال خمس 600 دینار را بدهد یا 1000 دینار؟ اگر بگوئیم مؤونه مؤونه شخص است، فایده فایده شخص است، باید خمس 600 تا را بدهد. اگر بگوئیم مؤونه مؤونه تجارت و زراعت است و مؤونه ما یملک است که باید 1000 تا را خمس بدهد. ظاهر ادله چیست؟ ما دلیل داریم که ما أفاد الناس من قلیل وکثیر، وَاعْلَمُواْ أَنَّمَا غَنِمْتُم، این موضوع خمس است. کسی که دو قسم کسب و تجارت دارد، یک قسم دارد که هدایا گیرش آمده، یک قسم دیگر میراث من لا یحتسب گیرش آمده، اقسامی دارد، آیا خسارت یک ملکی جبر می‌شود به فایده ملک دیگر یا نه هر کدام خسارت و فایده‌اش جداست؟ اگر بگوئیم ملاک شخص است بالنسبة به مالک یک واحد حساب می‌شود، اگر بگوئیم ملاک خود ملک است، 1000 دینار سود کرده که باید 200 دینار خمس بدهد

فهرست

 

جلسه 289. 5

جلسه 290. 13

جلسه 291. 20

جلسه 292. 27

جلسه 293. 35

جلسه 294. 40

جلسه 295. 48

جلسه 296. 54

جلسه 297. 64

جلسه 298. 70

جلسه 299. 80

جلسه 300. 89

جلسه 301. 99

جلسه 302. 108

جلسه 303. 116

جلسه 304. 124

جلسه 305. 131

جلسه 306. 141

جلسه 307. 149

جلسه 308. 158

جلسه 309. 167

جلسه 310. 175

جلسه 311. 183

جلسه 312. 190

جلسه 313. 198

جلسه 314. 205

جلسه 315. 211

جلسه 316. 218

جلسه 317. 226

جلسه 318. 232

جلسه 319. 239

جلسه 320. 248

جلسه 321. 257

جلسه 322. 264

جلسه 323. 272

جلسه 324. 279

جلسه 325. 286

جلسه 326. 295

جلسه 327. 302

جلسه 328. 307

جلسه 329. 315

جلسه 330. 323

جلسه 331. 333

جلسه 332. 341

جلسه 333. 348

جلسه 334. 354

جلسه 335. 359

جلسه 336. 365

جلسه 337. 373

جلسه 338. 377

جلسه 339. 384

جلسه 340. 394

جلسه 341. 402

جلسه 342. 409

فهرست.. 417