مسأله 23: إذا شکَّ بعد الإتیان بالتلبیة أنّه أتی بها صحیحة أم لا بنی علی الصحة. تلبیه را گفت و بعد شک کرد، حالا تا تلبیه را تمام کرد و یا بعد از مدتی، آیا تلبیه را صحیح گفته یا نه؟ روی مباحث گذشته که آیا باید این فتحه و کسره و نصب و جَرّ را مراعات کند یا نه که مباحثش گذشت. ایشان می‌فرماید بنی علی الصحة. یک قاعده عام هست قاعده تجاوز و فراغ که در اصول بحثی است که آیا این‌ها دو تا هستند یا یکی ولی جایشان دو جاست؟ یک وقت در داخل یک عمل مرکب انسان شک می‌کند یکی از اجزاء را یا شرائط را في محلها مراعات کرده یا نه، یک وقت بعد از تمام عمل شک می‌کند. تلبیه یک مشت اجزاء است، حروف است و حرکات، فلان طور صحیح و فلان طور باطل است، یک وقت بعد از تلبیه شک می‌کند که فلان جزء را آیا صحیح گفته شده یا نه، یک وقت بعد از عمل است و بعد از نماز شک می‌کند که بحث سر جای خودش است که آیا این بحث عملاً مفید است یا نه که ظاهراً مفید هست. بالنتیجه ما تابع چهارچوبه ادله هستیم، صحیحه محمد بن مسلم معمول بهاست که اینطور دارد: کلّما شککت فیه ممّا قد مضی فامضه کما هو، یک بحثی است که آیا خاص به صلاة است یا در کلّ فقه است؟ شاید مشهور عملاً این باشد که در کل فقه باشد و خودش کلّما دارد. فقط یک شبهه‌ای اینجا هست که بعضی از بزرگان بخاطر این شبهه فرموده‌اند این خاص به صلاة است و جاهای دیگر نمی‌آید، بخاطر اینکه بعضی از مثال‌هائی که در این روایت و یا بعضی دیگر از روایات ذکر شده مثال‌های نماز است و بعضی شبهه کرده‌اند که مورد این صحیحه خاص به اجزاء نماز است چون روایت دارد که در سجود بود و شک کرد که آیا رکوع کرده یا نه و یا در تشهد بود و شک کرد که آیا سجود کرده یا نه، یک مثال‌های اینطوری حضرت زدند و یا سائل سؤال کرد و حضرت جواب دادند، آن وقت آخر کار حضرت یک کبرای کلیه فرمودند که ظاهراً این شبهه باید در حدّ شبهه باشد گرچه بعضی از بزرگان این شبهه برایشان اشکال شده اما وقتیکه چند تا مثال زدند ظاهر این است که امام که یک قاعده کلیه گفتند خاص به صلاة نیست ولو مواردش و یا سؤال از صلاة بوده چه در فرمایش امام علیه السلام و چه سؤال سائل، کلّما شککت فیه ممّا قد مضی فامضه کما هو، ملاک این است و حضرت هم کلی فرموده‌اند و بحث بحث مضی است. هر چیزی که در آن شک کردی که گذشته و عبارت عروه بود که إذا شکَّ بعد الإتیان بالتلبیة که تلبیة مضت و گذشته است. این روایت را مرحوم صاحب وسائل در صلاة وسائل در ابواب خلل صلاة باب 23 ح 3 ذکر کرده، این را عروه فرموده و آقایان هم غالباً اشکال نکرده‌اند مگر کسی اشکال کند بخاطر اینکه این خاص به صلاة است که آن هم جزء بحث‌هائی است که بعضی از آقایان اینجا هم اشکال نکرده‌اند.

جلسه 959. 5

جلسه 960. 14

جلسه 961. 23

جلسه 962. 34

جلسه 963. 43

جلسه 964. 53

جلسه 965. 61

جلسه 966. 70

جلسه 967. 80

جلسه 968. 89

جلسه 969. 98

جلسه 970. 107

جلسه 971. 116

جلسه 972. 124

جلسه 973. 133

جلسه 974. 141

جلسه 975. 153

جلسه 976. 162

جلسه 977. 173

جلسه 978. 182

جلسه 979. 191

جلسه 980. 202

جلسه 981. 212

جلسه 982. 223

جلسه 983. 231

جلسه 984. 242

جلسه 985. 252

جلسه 986. 263

جلسه 987. 275

جلسه 988. 286

جلسه 989. 297

جلسه 990. 307

جلسه 991. 317

جلسه 992. 330

جلسه 993. 341

جلسه 994. 352

جلسه 995. 362

جلسه 996. 373

جلسه 997. 382

جلسه 998. 391

جلسه 999. 402